Криминалистика

шет және зерттелетін объектінің ерекшелігіне байланысты өзге де өлшеу күралдары колданылуы мүмкін, мысалы: Гейгер- тіркегіші, вольтметр. Іздейтін құралдарға: қуыс бұрғылардың түрлері (щуп) және қондырғылары, әр түрлі үлкейткіш шынылар, дактилоскопия- лык үнтақтардың жиынтығы, дактилоскоп иялы к жәнс магнитті кистілер жатады. Металдық объектілерді іздеген кезде әскери бейнедегі индукциондык металл іздегіштер және криминалис- тикалык мақсатқа арнайы дайындалған магниттік металл көтергіштер қолданылады. Олардың кемшілігі қара және түрлі- түсті металдарды ажырата алмауында. Биологиялық табиғи объектілерді (анықтау үшін қан, спер ­ ма, сілекей және т.б.) жарык түсіргіш құралдар, ультракүлгін сәулелі қосымша көздер және химиялык реактивтер колданы- лады. Криминалистикалык бекітудің максаты - мүмкіндігінше нақты объектіні бекіту, фактіні, окиғаны, қылмыстың мате- риалдық ізін және басқа да кылмыстык іс бойынша кажетті ақикатты анықтау үшін бекіту. Бекітудің әр түрлі тәсілдері қолданылады: • вербальдық — хаттамаланған, дыбыс жазбалык; • графикалык — графикалык бейнелік (схемалық және мас- штабтық жоспар, схемалар, соның ішінде суретгі салу); • пәндік — сол пәннен алынған, материалдык модельден жа- салған (қайта құрастырылған, соның ішінде макеттелген, көшірілген қалыптар); • қаралатын-бейнелік — суреттер; фототүсірілімдер, бейне- жазбалары. Бекіту объектіні, сондай-ак оның белгілі бір қасиеттерін, белгілерін, кұрамын сақтау үшін бағытталуы мүмкін. Арнайы ортада құрылғаи затгай объектіні сақтау - бекіту арқылы жүзе- ге асырылады. Мысалы, құжат екі шынының арасына қойып сақталады, ал аяқкиімнің ізі — арнайы ұнтақпен өнделеді, ар ­ найы ортаға мұздатқыш камераны жаткызамыз. Саусақтың іздері ұнтактын. көмегі арқылы алынып, арнайы дактилоскопия- лық пленкаға түсіріледі. Алу мен бекітудің уақыттары бірдей келуі мүмкін. Ұнтақ- тың көмегімен дактилоскопиялық пленкаға алынған саусақтың ізі, бір уақытта пленкаға бекітіледі. Микрообъектілер баска да объектілер сиякты касындағы заттармен қоса міндетті түрде хаттамаға тіркеледі. Микро- объектіні алу үшін химиялык жабыскышы бар пленка қолда- 56