Криминалистика

кірмейді. Бұл сұрактарды шешу тергеушілердің құзыреттілігіне жатады. Сарапшы бухгалтерлер есеп мәліметгерін зертгеу жо- лымен тек нақты жауапты адамның есебіндегі өнімнің канша- сы артық және қаншасы жетіспейтіндігін, сондай-ак материал- дык шығындардың көлемін ғана аныктап бере алады. Сот-бухгалтерлік сараптама тағайындау кезінде оларға жіберілетін материалдарды дайындау. Жоғарыда көрсетілген сұрактармен қатар, тергеуші сарапшы-бухгалтерлерге іске қажетті барлык материалдарды жіберуге міндетті. Сарапшы-бухгалтерлерге төмендегідей материалдар жібе- рілуі тиіс: - бухгалтерлік есептің бастапкы құжаггары (оған наклад- нойлар жатады); - есептік регистрлер, ордерлер, журналдар, басты кітап; - бухгалтерлік есептегі баланс, есептілік. Сонымен катар, кейде сарапшыларға бұл құжаттардан бас- када КІЖК-нін және тактика талаптары сақтала отырып алы- натын материалдар, яғни электронды тасымалдаушы дискілер, дискеттер қажет болады. Қажетті материалдар қатарына сондай-ақ жедел-есептеу ма- териалдары, статистикалық есеп, калдық журналдары, инвен ­ таризация актілері, толық материалды жауаптылыкка байланыс- ты жасалған шарт, еңбектік және баска да шарт материалдары жатады. Ревизия актілерінің, ревизияның аралық актілерінін, мате ­ риалды жауапты лауазымды адамдардың, жұмысшылар мен кызметкерлердің және баска да тұлғалардың түсініктемелерінің, жауап алу хаттамаларының өз алдына ерекше маңызы бар. Сон- дыктан аталған бұл материалдарда қажетті материалдар қүра- мына кіреді. Әрбір іс бойынша сарапшыға кажетті материалдар нақты іс жағдайына байланысты жіберіледі. Барлық жағдайда қажетті материалдар тізімін тергеушілер немесе соттар өздері анықтайды. Материалдарды дайындау кезінде олардың толық- тығын қамтамасыз ету үшін тергеліп отырған іске маман-бух- галтерді қатыстыру кажет. Қарау, тінту, алу әрекеттерін жүргізу барысында, олар қандай күжаттарды, материалдарды алу қажеттігін көрсетіп көмектеседі. Ол шаруашылык-операциялар кандай кұжатгардан көрініс табатындығын, кандай күжаттар өзара байланысты екендігін және тағы баска да жағдайларды аныктай алады. 468