Муханова, Г.К. Ұйымдастырушылық мінез-құлық

2-тарау. Жеке тұлга және ұйым □ 45 2-сурет. Ұстаным құраушыларының өзара байланысы Қүндылықтар мен күтулер Сезім ----------------------- k Тәртіп Үстанымдар адам тәртібін реттеп, орнатады. Бүл орнату- лар жағдайларға байланысты өзгеріп, жаңаланып гұру мүмкін. Ұстанымдар әрекеттерді толығымен орната алмаса да, менеджердің жұмысы үшін өте маңызды. Үстанымдардың функциялары.Тұлғалық үстанымдардың негізгі төрт функциялары айқындалады: 1. Эго-қорғаулық функция, оңтайландырудың қорғау меха- низмінен өтіп, субъектіге келесі мүмкіндіктер береді: - өзінің ішкі дүние шиеленісін реттеп, өзінің Мен - бейне, Мен - тұжырымдамасын қорғауға мүмкіндік береді; - өзіне және оған маңызды объект болып табылатын, нәрселердегі негативтік ақпараттарға қарсылық білдіре алу; - өзін-өзі бағалауда жоғары (томен) дәрежені ұстауға; - сыннан қорғалуға. 2. Бағалы-экспрессивті функция және озіи-өзі жүзсге асы- ру функциясы. Адампың субъективті өзін-өзі қалыптастырудың негізі болып табылады. Бүл функцияның мәні мынаған саяды: - өзінің құндылық бағдары; - тұлғаның қай типіне жататындығы; - өзі бұған қандай мағына беретінін; - нені жақтырады нені жақтырмайтынын анықтауға; - басқа адамдарға қатынасын; - әлеуметтік жағдайларға қатыстығын. Функциялардың бұл түрі кобінде қоршаған ортадағы адамдар- ды қарастыруға қарағанда, тұлғаның өзін-өзі тану мен түсінуіне үлкен мүкіндік береді. 3. Инструменталды, адаптивті және утилитарлы функ- цияның көмегі арқылы адам: - келеңсіз жағдайларды өтіп, алдына қойған мақсаттарға қол жеткізе алады;