Муханова, Г.К. Ұйымдастырушылық мінез-құлық

44 □ Үйымдастырушылық мінез-құлық - түбегейлі мәселелерде табанды болу және турасын айту; - жауаркершілік және белсенді өмір сүру. 2.4 Үстанымдар Үстанымдар түсінігі, құраушылары мен функциилары. Көп жағдайларды түлғаның әрекеттік, мінез-қүлықтық жағдайын бейнелеу үшін, түлғаның ішкі дүниесін қүрайтын, «ұстаным» тер ­ мин! қолданады. Үстанымдартиімді жағдайлардатүлғаныңсыртқы дүние ортасымен қатынасын, жан-жақты жағдайларда дүниені тану процесін бағыттауға мүмкіндік береді. Үстанымдар адамға нені «түсіну», нені «күту» дегендерді ажыратуға көмектеседі, тану мен эмоция, тану мен тәртіп арасындағы байланыстарды айқындайды. Үстанымдар қызметкерлерге жүмыс орнындағы тәртібін реттеуге, өндірістік ортаға бейімделуіне көмектеседі. Соның нәтижесінде, ұстанымдар адам өмірінде маңызды рөл атқарады. Үстанымдар -түлғаның ардайым әртүрлі жағдайларда белгілі бір нәрсе немесе істерге деген дайын арақатынасын айтады. Заманауи зер ттеулердің көбі ұстанымдардың компоненттеріне келесілерді жатқызады: - аффективті компонент - эмоция, сезімдер, жағымдылық, бейтарап сезімдер. - когнитивті (ақпараттық, стереотипті) компонент -қабылдау, білім, объект жайлы кезқарас - белгілі бір модель, стеоре- типті қүрушы. - конантивті компонент (нақгы, тәртіптік, әрекеттік та- лап етушілер) - қызметтік процеске әрекет ету әдістерін анықтайды. Бұл компонентке әрекеттің уәждемелері мен мақсаттарын, белгілі бір жігерлі әрекеттерге деген икемділікті айтамыз. Үстанымдардың келесі қасиеттерін анықгайды: - қабылдаушылық; - салыстырмалы тұрақтылық; - вариативтілік; - бағыттылық; - мінез-құлықтық компонент (2-сурет) .