Муханова, Г.К. Ұйымдастырушылық мінез-құлық

28 □ Үйымдастыруіпылықмінез-құлық X лады. Десек те, ең ықпалды теория Р.Б Кэттелл теориясы болып табылады: «әрбір жеке тұлғаның едәуір көп терең сипаттары бар және олардың барлығы тұлғаға айқындаушы шынайы құрылымды ықпалдарын тигізеді «. Р.Б.Кэттеллмен келісе отырып, тұлға теориясының мақсаты, сипаттың жеке матрицасын қүрастырып, және оның көмегімен тәртіпке байланысты болжау жасауға бо- лады. Алайда олар тұлғаның базалық терминін әртүрлі мағынада түсінеді. 3. Психодинамикалык, жэне психоаналитикалык, теория- лар. Мұнда көптеген әдістер жиналған, сонымен қатар Фрейд пен Юнгтың классикалық теорияларды, әлеуметтік психологиялық теориялар: Адлер, Фромм, Салливан және Хорни, замана- уи теориялар: Лэйнг пен Перлз. Олардың арасында көптеген айырмашылықтар бар, бірақ олардың барлығы маңызды жалпыға ортақ негізгі идеяны қамтиды: оларда тұлға ықпалдасу түсінігі ретінде бейнеленеді. Күшті екпін даму факторында болады, ере- сек тұлға интеграцияның әртүрлі факторларына байланысты уақыт өте сатылап дамиды деп жорамалдайды. Сонымен бірге, мотивация түсінігіне үлкен мән береді, сондықтан тұлға мәселесін қарастырганда, негізгі мотивациялық синдромын бағалауынсыз теориялықтүрде қарастыру пайдалы деп есептелінбейді. 4. Бихевиоризм. Бұл бағыттың негізі оқыту геориясының не- гізінде тұлғаны зерттеуді қарастыру болып табылады. Бүл бағыт басқа теорияшылдарды интегралды мәселерді мұқият қарап шығуға ынталандырды: көптеген адамдардан байқайтын қайсар мінезді тәртіп, негізгі түрлерді, сипаттарды немесе түлға серпінін зерттеу, қоршаған ортаның өзгермейтін нәтиже салдары болып та ­ былады. 5. Гуманизм. Бүл бағыт психоанализ және бихевиоризмді басым жағдайда қабылдау реакциясы ретінде туындаған. А. Ма ­ слоу, К. Роджерс, Р. Мэй және В. Франки сияқты ойшылдар, феноменологияға оз назарын мүқият дайындады, мұнда субъ- ективті психологиялық тәжірибе бірінші сатылы болып санал- ды. Гуманизмнің негізгі мәселесі өзекті болып қала береді, яғни түлғаны меңгеруге мүмкіндік туғызады және осы қозғалыстың «адам әлеуеті»деп аталатьтн тақырып етіп қойды.