I МОДУЛЬ. Дене мэдениеп турлери. езара байланыстары мен айырмашы- лыктарын быу ymiH £н эуел1 онын нылыми-теориялык аньщтамасын та- лап етедь Дене тэрбиес! непз1 2 бел1мнен турады: 6ipiHinici - спорт, бул жеке бастын белил i 6ip жаттыгумен теракты турде шугылданып кэсшке айналдыруы. Екшшкл дене шынык- тыру. Бул жеке бастын езшщ ден- саулыгын ныгайту уппн тана жатты- гулармен шугылдануы. Ал «Дене тэрбиес1» «дене шыныктыру» деген тусшшшен туындап, непзп бе- л1мдершщ 6ipi болып есептеледг «Дене тэрбиесЬ> педагогикалык про- цесте уш багытка бел шел i: жалпы дене тэрбиес!, кэсшпк багыттагы дене тэрбиесц спорттык багыттагы дене тэрбиесь Сонгы кёздерде арнайы спорттык эдебиеттерде жш кездесетш тусшж- тердщ 6ipi «физикалык рекреация» дегешхпз белсещц демалысты камтамасыз ету, адам бойындагы физикалык касиеттерд1 калпына кел- Tipy упйн баска 6ip icneH айналыса отырып, дене тэрбиесшщ тагы 6ip мшдетш шешущ керсетедь «Физикалык реабилитация» де- гешмн дснеш кайта калпына келпру деп тусшуге болады. Дене шыныкты- румен немесе спортпен шугылдану барысында жаракатталып, яки болма- са баска аурулармен ауырып, уакытша жогалткан адам организмшщ мум- кшдштерш калпына келпру унпн дене жаттыгуларын арнайы турде пайдалануын корсетедь «Дене шыныктыру мэдениет!» жекеден жалпыга сиякты «мэдениет» деген тусппкке жатады. Баска сезбен айтканда, дене шыныктыру халык мэдениетшщ 6ip бол i n болып табылады. Дене гэрбиелеу мэдениеп адамныц езшщ денесш дамытып езгерту жолындагы кызметтщ нэ- тижесл жэне осы жолдагы процесс деп угынамыз. Дене шыныктырудыц курамдас бас ooniri спорт болып табылады. «Спорт» угымыныц екшпи 6ip жагы- на токталатын болсак, ол адамдардьщ дене кызмеп уппн когамымыздагы калыптаскан материалдык жэне ру- хани байльщтарды иилшше дарыту деп бшем1з. Спорттьщ баска да функцияла- ры жеплгкп. Б1ршпиден, спорт оз алдында тэрбиелпс жагына дурыс ыкпалын типзумен катар, когам OMipiHe дайындаушылык мшдеттер- fli шеше отырып кызметтеседт Екш- нпден, спорт еп д i pi cri к кызметке жат- пайды жэне материалдык иплжтерд! тшелей енд1руге байланысы жок. «Жасосшр!мдер спорты» деген тусшпже талдау берстш болсак, оньщ шекарасы тек 6ip жас тобымен, ягни жасесшр1мдср тобымен аныктала- ды. Бул тусшж шартты, оньщ ce6e6i спортка кыз балалардыц катысуына байланысты. 39
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==