Тіршілік қауіпсіздік негіздері

электрикалық жэне темпиратуралык тітіркендіргіштерден қозуы мүмкін. Адамда пайда болатын әртүр.іі сезу мүіиелерініц сипатына байланысты көру. есту, иістер сезу, ауруды сезу және кеңістікте дене түрацтылыгын сезу секілді бірнеше рецепторлар бар. Көп жатдайда рецепторлар жасушалар, яғни козғалғыш талшықтармен немесе кірпікшелермен (жылжымалы антенналармен) жабдықталған, бұл кірпікшелер рецепторларға сезімталдык касиет береді. Рецепторлардан алынған акпарат жүйке жолдары арқылы бас мидың орталық бөлігіне жеткізіледі, осы жерде ақпарат өңделіп жэне шешім қабылданады, тек содан кейін ғана сәйкесінше орындаушы ағзаларға қарай жылжиды. Кей жағдайда келіп түсетін ақпарат орталық жүйке жүйесіне соқпастан тікелей орындаушы ағзаларға қарай бағытталады. Ақпараттың былайша бөліну принципі, яғни қағидасы көптеген шартсыз рефлекстердің (туа біткен, түқым куалайтын касиеттер) негізінде болады. Мысалға аяқ-қолымыздың бұлшыкеттерінің жиырылуы, электр тоғымен, ыстықпен немесе химиялық заттардың эсері болтан кезде. Бірнеше шартсыз рефлекстердің жиынтығы - инстинкті кұрайды. Шартты рефлекстер тұракты емес, уакытша база негізінде жасақталып өмірлік тәжірибе нэтижесінде қалыптасады (тітіркендіргіштің ұзақ уақыт бойы эсер етуі нәтижесінде). Адам баласы бірнеше сезім мүшелерімен қамтылған, олар ағзаға сыртқы ортадан келетін тітіркендіргіштерді қабылдауға мүмкіншілік береді, оларға жататындар: көру, есту, иіскеу жэне дэм сезу мүшелері. «Сезім мүшесі жэне рецептор» түсініктерін араластыруға болмайды, мысалға көз бұл көру мүшесі, ал көру торшасы бұл фоторецептор, яғни көру мүшесінің маңызды компоненттерінің бірі. Шырышты қабықтан басқа көру мүшесінің қүрамына көздің оптикалык ортасы, оның эртүрлі қалдықтары, бүлшықет аппараты «Сезім мүшесі» түсінігі шартты болып табылады, себебі бұл өз алдына сезгіштікті қабылдай алмайды. Субъективті сезім пайда болуы үшін, рецепторларда пайда болтан әртүрлі белгілер орталык ми жүйесіне барып түсуі қажет, соның ішінде үлкен ми сыңарларының арнайы бөлімдеріне. ТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІК НЕГІЗДЕРІ ~ 45 ~