Криминалистика

немесе із өрнегінің («суретінің») детальдары жатады. Шабу іздеріндегі бедер детальдары балта қырының тегіс емес кедір- бұдыр жерлерімен қалдырылған кыртыс пен көтеріңкі шыккан, арасы шұңқырланған сызықтардан тұрады; қол саусағынан кал ­ ган іздерде папиллярлы өрнектің детальдары қалады, автокөлік дөңгелектерінің протектрлерінен калган іздерде жекеленген акау белгілері (мысалы: дөңгелек резенкелерінің жырылуы) калады; • объектілердің сыртқы құрылысының салыстырмалы турақ- тылыгы — бүл белгілі бір уакыт аралығында объектінің өз фор- масы мен басқа объектілерден бөліп қарастыруға мүмкіндік беретін айрықша белгілерін сақтау қасиеті. Трасологиялық зерттеудің объектісіне тек кана катты заттар, яғни қасиеттері салыстармалы түрде өзгермейтін объектілер жатады. Із калдыр- ған объектінін белгілері және ізде көрініс тапқан белгілер белгілі бір уақыт аралығында өзгеріске ұшырамаған жағдайда ғана тра- сологиялык идентификацияны жүзеге асыруға болады. Катты заттардың сырткы құрылысы салыстырмалы тұрақты болған- дыктан, олардын іздері үзак уақыт аралығында өзгеріске ұшы- рамайды және зерттеу жүргізу үшін кажетті ақпаратты сақтай алады. Бұл қасиет із калдырушы мен із қабылдаушы объекті- лерден әр түрлі көрініс табуы мүмкін. Мысалы, бүзу күралы- ныңбөгетге калдырған ізі уакыттыңөтуіне қарамастан өзгеріске ұшырамайды, ал тістің тағамда (алма, алмүрт) қалдырған ізі аз уақыттың ішінде де өзгеріске ұшырайды. • объектілердің сыртқы қурылысы, соның ішінде оның жеке белгілері (детальдары), белгілі бір жағдайларда баска бір объектілерде өз бейнесін дәлме-дәл түсіру қабілетіне ие жеке белгілердің дәлме-дәл, әрі толык көрініс табуы. Жеке белгілер- дің толык және дәлме-дәл көрініс табуы іздің пайда болу жағ- дайларына байланысты. Олардын негізгісіне - із қалдырушы мен ізкабылдаушы объект материалдарыныңфизикалыккасиеті жатады. Сонымен катар, объектілердің карым-қатынасқа түсу механизмі де жатады. Із кабылдаушы объект неғұрлым иілімгіш (созылмалы), құрамдық кұрылысы ұсағырақ болса, пайда бола- тын іздін детальдары соғұрлым нактырақ, айкынырак көрініс табады; • пайда болатын ізде объектінің сырткы құрылысының көрініс табуы айналы түрде кері жүретін процестің нәтижесі түрінде карастыруға болады. Мысалы: дөңес (шығыңқы) объек- 91