Криминалистика

— тиімді және дұрыс тактикалық шешім кабылдау үшін. Әрі карай, криминалистикалык сипаттама тергеу әдістемесінің барлык мазмұнына енгізіледі және қандай да бір жеке тергеу ұсыныстарын негіздеу үшін қолданылады деп ой- лауға барлык негіз бар. §2. Криминалистикалык сипаттаманын элементтері Кьілмыстардың криминалистикалык сипатгамасында әр бір элемент белгілі бір мазмүнға ие. Төменде көрсетілетін элемент- тер профессор Г.А.Мозговыхпен қарастырылған. Оларға жеке тоқталатын болсак: 1. Қылмыскердін тұлғасы Қылмыскер түлғасы - криминологиялық ғылымның негізгі зерттеу объектісі. Криминалистика ғылым ретінде қалыптас- қан сәттен бастап, кылмыскердің түлғасын зерттеу мәселесіне көп көңіл бөлініп келеді. Н.П. Яблоков қылмыскердің тұлға- сын криминалистикалык зертгеуде екі бағытты бөліп көрсетеді. Бірінші бағыт - әрекеттін түрі, орны мен уақытын, қылмыстык кол сұғушылыктың пәнін ескере отырып белгісіз кылмыскердің тұлғасы туралы мәліметтерді алуды карастырады. Екіншісі — субъект тұлғасының криминалистикалык тұрғыдан бағалау мак- сатында сезіктінің немесе айыпталушының түлғасын зерттеу. Аталған екінші бағыттың жалпыланған ғылыми нәтижелері кылмыскер түлғасының типологиялык ерекшеліктері туралы ақпаратты калыптастыруда маңызы ерекше. Кылмысты тергеу процесінде белгісіз қылмыскердің тұлғасын криминалистика ­ лык зерттегенде оқиға болған жерден табылған материалдық іздерді зерттеу жолымен, сондай-ак жәбірленуші мен куәлар- дың көмегімен қылмыс жасаған тұлғаныңбиологиялык, физио- логиялық, кәсіби белгілері есепке алынады. Қылмыстың кри ­ миналистикалык сипаттамасы үшін кылмыскердің әлеуметтік, демографиялык, психологиялық қасиеттері де үлкен маңызға ие. Атап айтсақ: — өмірбаян сипатындағы мәліметтер (жасы, жынысы, ұлты, білімі, отбасы жағдайы); — қоғам өмірінің негізгі салаларында тұлғаның қатысуын сипаттайтын мәліметтер; — тұлғаның әлеуметгік-психологиялық қасиеттері (темпера ­ мент, ерік-сезіктері); 347