Криминалистика

рып жүр. Эрине бүлай бөліп қарастырған да өте орынды. Қыл- мыстық іс қозғау кезендері көптеген іс категорияларына тән, тергеу барысында тергеушіге келіп түскеи оқиға жөніндегі қыл- мыстың белгілері бар материалдарға тексеру жұмыстары жүргізіледі. Бөтеннің мүлкін иелену ұйымдасқан топ болып жасалған кылмыстар бойынша және басқа да тергеу істерін аяқтау мен айыптау қорытындысын шығарудың өзіндік дербес кезендері бар. Кылмыстың басқа да түрлерін жоғарыда аталған екі кезендерге бөліп қарастыру барынша қолайлы болып табы- лады. Криминалистикалық әдістеменің жалпы ережелеріне қатыс-ты негізгі сұрақтарды білу, меңгеру ©те кажет. Онсыз тәжірибеде тергеушіге кездесетін әр түрлі кылмыстарды терге- уде, кылмыс-ты тез ашуға және тергеуді нәтижелі жүргізуге көмегін тигізетін жеке әдістемелік үсыныстарды шығармашы- лық игеру мен пайдалану мүмкін емес. II т а р а у ҚЫЛМЫСТЫҢ КРИМИНАЛИСТИКАЛЫК СИПАТТ АМАСЫ §1. Криминалистикалык сипаттаманың түсінігі және онын тарихи аспектілері Кылмыстарды тергеудің жекелеген әдістемесі олардың кри- миналистикалык сипаттамасымен тығыз байланысты. Көптеген ғылыми мақалаларда, Казақстан Республикасының және жақын шетелдердегі корғалған кандидаттык және докторлық диссер- тацияларда криминалистер аталған түсініктерге байланысты өздерінің пікірлерін дұрыс деп есептейді. Алғаш рет «криминалистикалык сипаттама» түсінігін Ленин ­ град мемлекеттік университетінің профессоры П.И. Люблин ­ ский 1927 жылы ұсынды. Ол криминалистикалык сипаттаманы криминалистикамен катар, сот медининасы, криминалдық-пси- хологиядан құралатын ілім ретінде қарастырды. Осылардың негізінде қандай да бір окиғаның криминалистикалык сипатта- масы калыптасуы кажет. Ол үшін П.И. Люблинский «не, қайда, қашан, кім, кімнің көмегімен, неге, қандай әдіспен» деген клас- сикалық рим формуласын қолданды. Осы кезден бастап, кеңестік криминалист ғалымдар тергеу тәжірибесін зерттей және жалпылай отырып, жекелеген кыл- 343