Криминалистика

табылады; бүған осы жэне баска да аныктаулар жатады. Жеке әдістеме толык децгейде өнделіп жетілдірілген деуге болады, ол қазіргі криминалистика тарауларының барлық талаптарына жауап береді жэне онын ары карай дамуының базасын құрайды. Тергеу әдістемесінің мазмұнына кіретін негізгі дәрежелер- ге — қылмыстардың криминалистикалық сипаттамасы, типтік тергеу ситуациясы, тергеу кезендері, арнайы білім жатады. Кри- миналистикалык сипаттама түсінігінің көлемді болуына байла- нысты оны біз бөлек тарауда карастырамыз. Ал арнайы білім үшінші бөлімде жеке көрсетілген. Тергеу ситуациясы — тергеудің белгілі бір кезеңінде қолда- нылатын тергеушінің қолындағы тергеу ісіне маңызды ақпарат- тар (дәлелдемелер, сондай-ақ процессуальдык емес жолмен алын- ған мәліметтер). Тергеу ситуациясының мазмуны келесілерден турады: іс бойынша жиналған дәлелдемелерден; тергеу үшін маңызды баска да ақпараттардан; алынған акпараттардың кай ­ нар көзі туралы мәліметтерді алудан. Бұл фактілі мәліметтер жиынтығы өз кезегіңде тергеліп отыр- ған оқиғаның накты кезеңінің бейнесін толық әрі обьективті түрде сипаттайды және тергеуші оны бағалай отырып өзінің кейінгі жүргізетін тергеу әрекетін аныктауға мүмкіндік береді. Тергеу ситуациясын бағалау оның мазмұнына кіре ме деген сүрақтардың туындауына байланысты көптеген пікірталастар болуда. Кейбір авторлардын пікірлері бойынша тергеу ситуа- циясынын түсінігіне міндетті түрде субъективтік жағдайды ба- ғалау кіреді және ол бір-бірімсн байланысты екі бөлімнен тура ­ ды - фактілік және перспективті (тергеудің алдағы болашағы). Бұл авторлардың пікірлерінше перспективті бөлім тергеудің нақты жағдайын тергеушілердің бағалауы мен олардың алдын- да түрған мәселелерді анықтаудан және көздеген мақсатына жету үшін белгілі бір әдіс-тәсілдерді тандауларынан тұрады. Тергеу ситуациясының маңызды элементі болып тергеушінің өзі табылады; «тергеушінің санасында қалыптасқан жағдайға байланысты перспективті бөлімнің қалыптасуы, ең алдымен тергеушінің өзінің талпынысына байланысты келесі жағдайдағы фактілік бөлімге өтеді». Барлық жағдайда тергеуші алдымен тергеу барысын талдауы тиіс, іс бойынша жиналған кандай да бір мәліметтерді бағалай отырып, соның негізінде өзінін кейінгі жүргізетін тергеу әре- кеттерін жоспарлауы кажет. Тергеушінің алда тұрған мәселе- 22-846 337