Криминалистика

— тергеу — тек қылмыстық заң бойынша қылмыс болып та- былатын іс-әрекеттерге қатысты жүзеге асырылуы керек; — тергеу қылмыстык сот өндірісінін мәселелерін шешуге бағытталуы кажет. Қылмыстардың жекеленген түрлері мен топтарын тергеу әдістемесі барлық қылмыстық әрекеттердің ашылуына, сондай- ақ тергеудің сапасын қамтамасыз етуге бағытталуы тиіс. Қыл- мыстардың ашылмай қалуы, кылмыскердіңәшкереленбеуі заң- сыздық жағдайына әкеп соқтырады, тұрақсыз адамдарды күкыққа колсүғушылық әрекеттерінің жаңа жолын жасауға итермелейді. Көзделген мақсаттарға жету үшін кылмыстық істегі мән-жайлар, жан-жактылык, толыктыкжәне объективтік шарт- тарына сәйкес зерттелуі кажет. Тергеудің толықтығы мен объективтілігін коса алғанда іс бойынша объективтік шындыкка жетудің маңызды кепілі болып табылады. Тергеудің жан-жақтылығы талабының орындалуы істі дұрыс шешу ге қажетгі барлық мән-жайларды дүрыс бекіту және олар- ды мұқият зерттеу арқылы жүзеге асырылады. Мұндай мән- жайлар занда көрсетілген. Бірақәрбір қылмыстык істің өзіндік ерекшеліктері бар, сондықтан да әр түрлі істер бойынша тергеу барысында дәлелдеуге жататын мән-жайлардың мазмұны бірдей болуы мүмкін емес. Әдістеме ережесіне сүйене отырып, тергеу- дің жан-жақтылық талабын орындау арқылы тергеуші іске қатыс- ты мән-жайлар қатарын дүрыс анықтап, оларға зерттеу жұмыс- тарын жүргізуі тиіс. Іс үшін маңызды мән-жайлардың зертгел- мей калуы, оның сотта дұрыс шешілуі мүмкіндігін қиындатады және қосымша тергеу жүргізуге қайтадан әкеп соғуы мүмкін. Тергеудің жан-жақтылығы қылмысты жасауға итермелейтін себептер мен жағдайларды аныктау міндеттілігін білдіреді. Бүл міндет алдын ала тергеу барысында дәлелдеу жолымен шешілуі тиіс. Сондыктан да әдістеменің нақты тарауларыңда қылмыс- тың бұл түріне тән себептер мен жағдайларды анықтау мен олар- дыңалдын алу, сонымен катар нақты кылмыстықжазаланатын әрекеттердіңсебептері мен жағдайларын аныктаудағы тәсілдері мен әдістері жөнінде ұсыныстар бар. Істі дұрыс шешуге маңыз- ды әрі барлықсұрактарға толық жауап беруге мүмкіндік беретін, іс бойынша қажетті және жеткілікті мәліметтер анықталуы ке ­ рек. Нақты айтканда істің барлык жағдайларын дәлелдеу үшін құрал-жабдыктардың толықтылығы кажет. Объективті/іік — бұл дәлелдеулерді жинау мен бағалауда айып- та^іушыны айыптайтын немесе ақтайтын, сонымен катар оның 332