Криминалистика

теу үстінде салыстырып отырған объектілердің ұқсастығы ғана анықталуы мүмкін. Мұны, әрине екі объект тепе-тендігі табыл- ды деп санауға болмайды. Сарапшының тұжырымдары анықтылық жағынан сөзсіз шешуші және мүмкіндік деңгейде болуы мүмкін. Зерттелген және белгіленген фактілерге катысты ол жағымды және жағым- сыз сипатга болады. Сонымен бірге сараптамалықтұжырымдар кейде күрделі болуы да мүмкін. Айталық, баламалық негізінде ажырату ұғымы жататын (және шартты) егер бекітілген түжы- рымдар басқа жағдайлардың анық-қанығына қатысты болса. Сарапшының мүмкіндік деңгейіндегі тұжырымы дәлелдемелік емес, болжамдық, яғни тергеу болжамдарын келтіретін, іс бо- йынша басқа дәлелдемелерді тергеулік іздеудің мүмкін бағыт- тарын болжайтын сипатта болады. Мұндай түжырымға мән бер- меу мүлде дұрыс емес, дегенмен, ондағы ақпараттарды пайда- лануға ойланып, сақтыкпен қарау қажет оның үстіне тергелетін фактілер бойынша баска мүмкіндіктердің кездесетінін де естен шығармау керск. Егер сарапшы зерттеу барысыңда алға қойылмаған мәселе- лер бойынша қайсыбір фактілерді анықтаса, ол бүл туралы өзінің қорытындысында көрсетуі тиіс. Сарапшының тұжырымдары сенімді болу үшін фотосуреттермен, кестелермен, сызбалармен, диаграммалармен жәнебасқаларымен қосымша, көрнекті түрде баяндалуы кажет. §6. Сот сараптамасын бағалау және дәлелдеме есебінде пайдалану ерекшеліктері Сарапшының қорытындысы дәлелдеменің басты негіздерінің бірі болып табылады. Ол алдын ала дәлелдеме есебінде ерекше күшке ие бола алмайды, тергеуші не сот үшін міндетті емес, баска дәлелдемелерден басымдығы жок. Ең алдымен, сарапта- маның корытындысы іс жүргізу зандарында қаралған тәртіпке сәйкес және оның дәлелдеме ретінде пайдаланылу сапасына орай бағаланады. Осыған байланысты, тергеуші (сот) ұсынба- ған материалдарды пайдаланудағы әділдігіне сезік келтірмей ме, сарапшы кұкыктық мәселелерді шешуге жөнсіз араласқан жоқ па, міне осылар тексерілуі тиіс. Сарапшының корытындысының шындығын және сарапшы- ның өкілеттілігін ғылыми жағынан бағалаудың маңызы айрық- ша. Бұл орайда сарапшыныңтөл объектілерді ғана зерттегеніне, 325