Криминалистика

Егер ұрланған зат табылып, бірак оны ұрлаушы белгісіз бол- са, қылмыскерді ұстау үшін жаңағы жасырылған бағалы зат- тың маңына күзет койылуы мүмкін. Мұндай жағдайда мұны білетін адамдардың мейлінше сак болғаны жақсы. Күзет көбіне ұрланған заттың жасырылған жерін білетін адам анықталған- нан және онымен бүл туралы ешкімге тіс жармауға келіскеннен кейін қойылады. Күзет бұған қажеттілік жойылған кезде алы- нады. Парақорлык, мемлекеттің немесе қоғамнын мүлкін жым- кыру, кызмет бабын өз басына пайдалану сиякты кылмысты жа- сағандар жеке ұсталады. Айталық, паракорлар пара алып жат- қан жерінде, мемлекет және коғам мүлкін талан-таражға салу- шылар жымқырған заттарын сол жымқырған жеріне алып шы- ғарда, оны өткізу үстінде тұткындалады. Сезік келтіруші (айыпталушы) тұрақты немесе уақытша жұмыс орнында кәсіпорын, мекеме басшыларының кемегімен ұсталады. Оларға ұстаудың себептері түсіндіріліп, әдістері белгіленеді. Үсталатын адам оның барлық әрекеттеріне поли ­ ция кызметкері толык бақылау қойғаннан кейін шакырылады. Әйтпесе, кәсіпорын не мекеме басшысының шақыруы бойын- ша келудің орнына сезіктелуші (айыпталушы) тергеу орында- рынан сытылып кетуге тырысуы мүмкін. Сезіктелушіні (айыпталушыны) әсіресе қарулы қылмыскерді тұрғын үйлерде ұстау күрделі тергеу әрекеті болып табылады. Өйткені жедел топтың мүшелері үй ішіне қылмыскерге байқал- май кіруі керек. Көп жағдайда бұл киындыкка түседі. Өйткені, кандай әрекетке болсын кылмыскер өте сақтықпен қарайды. Қауіп төнген сәтге ол ізін жасыруы немесе кажет деп тапса қару- лы қарсылыкка әзірленіп үлгеруі мүмкін. Сондыктан басқа жерде ұстауға және уакытгы бұдан әрі созуға болмайтын жағ- дайда ғана, оны өзінін немесе таныстарының үйінен ұстауга тура келеді. Мұндайда, үйге кірместен бұрынжедел топтың мүшелері үйдегі жалпы жағдай, ондағы сезік келтірушілердің жеке басы туралы барлық мәліметпен кайтара толык танысады. Бұл кезде үйде басқа да, оның ішінде қылмысқа катысты адамдар да бо- луы мүмкін. Бұған коса, сезік келтірушінің осы сәтге немен айналысып жатқанын (ұйқыда ма, арақ ішіп отыр ма, жай дема- лып отыр ма, т.б.) да білу кажет. Әдетте, үй маңындағы белгіленген орынға алдын ала із юесетін иттерімен коса жасырын бақылаушылар қойылып, олар 310