Криминалистика

Әлемде бізді барлық затгар мен материалдар қоршап тұра- ды. К,ылмыс жасаған кезде субъектілер заттай көрсеткіш іздер немесе айғақ іздер болуы мүмкін объектілердің құрылысын, құрамын және құрылымын еріксізден немесе әдейі касақана өзгертеді. Бұл салада жаратылыстану және техникалық ғылым- дардың жетістіктерін қолдану жолымен макро- және микро көлемінде алынған заттар мен материалдарды зерттеуге және іздестіруге қажетті дәлелдемелік маңызы бар ақпараттарды алуға болады. Бірақ бұл жерде «бұл криминалистикалық зерттеуге жата ма» - деген сұрақтар жиі туындайды, басқаша айтқанда заттар мен материалдарды сот өндірісі процесінде зерттеу мен бұл объектілерді ғылымда, техникада, өндірісте зерттеудің ара қатынасы қандай екендігі туралы криминалистердің арасында әлі күнге дейін өзара пікірталастықтар туындауда. Жоғарыда криминалистикалык техника бөлімінің жүйесіне жана тарауды кіргізу кажеттілігін негіздейтін белгілерді көрсетіп өттік. Олар- ға мыналар жагады: — заттар мен материалдарды криминалистикалык зерттеу объектілерін табу, бекіту және алу ерекшеліктері; — оларды зерттеу әдістемесін өндеп жетілдіру; — объектілерді табу, бекіту, алу және зерттеу қорытындыла- рын процессуальдық рәсімдеу. Бұл тарау барлык осы аталған белгілерге сәйкес келеді. Зат ­ тар мен материалдарды криминалистикалык зерттеу объектісі ретінде қарастырудың ерекшелігі «ғылым орталығында» жеткі- лікті көлемде алынған нақты заттай дәлелдемелерді зертейтін және оларды зерттеуге қажетгі әдістеменің қалыптаспағанында. Олар негізгі ғылымдардың бірі ретінде криминалистикаға сүйенбей өнделіп жетілдірілуі (жасалуы) мүмкін емес. Соны- мен катар ұсынылған немесе табылған объектілердің каншалык- ты көлемде алынғандығына қатысты және оның барлық белгілері мен касисттерінің көрінісімен байланысты тек кри ­ миналистика ғылымы аркылы шешілетін мәселелер туындай ­ ды. Сондықтан да өнеркәсіптік немесе ғылыми зерттеулерде колданылатын бірыңғай стандартгык әдістемелерді қолдануға болмайды. Бүларға келесідей мысал келтіруге болады, жәбірленушінің денесіндегі жарақаттан алынған металл бөлігі мен сезіктіні тінту кезінде алынған пышакты зерттеу объектісі ретінде алайык. Егер пышак немесе металл бөлшегінің тек құрамы мен түрін ғана 190