Криминалистика

Аяқ із «жолдарының» өлшемдері екі аяқтың бірдей нүкте- сінен жүргізіледі, мысалы: өкшенің артқы жиегінің ортаңғы нүктесінен. Аяқ із «жолдары» панорамалық тәсілмен фотосу- ретке түсіріледі. Алынған мәліметтер хатгамада көрініс табады. Хатгамада ізді келесі түрдегі кезектілікпен сипаттаймыз: іздердің табылған жері, түрі (беткі кабатгы, көлемді), іздердің жалпы және жеке белгілері, бекіту және алу тәсілдсрі. Жеке іздердің және аяқ із «жолдарының» схема суретін салу керек. Схемеда алынған өлшемдердің нәтижесі көрсетіледі. Іздердіңтүріне байланысты іздерді (олардын көшірмесін) бекіту мен алудың әр түрлі тәсілдері бар. Қағазға, фанераға түскен жалаң аяқ іздерін қол саусақтары 2 ның іздері сияқты айқындап табады. Кафельденген еденде, ли- нолеумде табылған беткі қабатты аякгың (аяқкиімнің) іздерін үлкен форматты жабыскак пленкаға (дактилоскопиялық, рези- налық, перхлорвинилдік немесе сәйкес өлшемді ылғалдан- ған фотоқағазға) көшіріледі. Квлемді іздердің көшірмесін дайындау үшін әр түрлі матери- алдар қолданылады. Кең тараған түрлеріне: гипс, «К» пастасы жатады. Егор із сусымалы материалдарда (қүм, цемент, үн) кал- дырылса, оны алдын ала қандай да бір ерітіндімен өндеп қаты- рып алады. Ондай ерітінділерге: қант ерітіндісі, керосин, аце- тондағы целлулоидты немесе перхлорвинил ерітіндісі, арнайы лактар немесе аэрозоль түріндегі шашқа арналған лактар жата ­ ды. Ерітіндіні пульверизатор немесе аэрозолды тоңазыт-қыш- пен ізге параллельді белгілі бір арақашықтықты сақтай отырып, шашырату кажет. Содан соң гипстік кұйманы дайындайды. Қардың бетіне түскен іздің қалпын, көшірмесін алу кезінде ыдыстағы суды оған салынған қар ерігенге дейін алдын ала нөлдік температураға дейін тоңазыту керек. Гипсті ізтабылған топырақгың ылғалдылығына байланысты суға 1:1 немесе 1,25:1 ката наста ерітсді. 1з пайда болғаннан кейін түскен бөгде заттардан (бұтақтар, темекі тұқылы және баска- лар) алдын ала тазалайды. Іздің айналасына жаңқадан, қатты қағаздан немесе металдық лентадан тосқауыл жасайды. Алдын ала тірек үшін сым кесінділерін (жаңқа, шырпы), шпагат бөліктерін және қатты қағаздан бирканы дайындап алу керек. Майда күрғак гипсті біртіндеп аз мөлшерде суға араластырып қосады. Сұйыктау болған гипс ерітіндісінің жартысы ізге кұйы- ♦ 108