Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы / А.Т. Қуатбаев.

Гомойотермия - коршаған ортаның температурасына тәуелсіз, дене температурасын үнемі бір калыпта ұстайтын организмдер (кұстар, сүт коректілер). Доминант түрлер - кауымдастыктағы ең көп мөлшерде кездесе- тін, кауымдастык негізін күрайтын түрлер. Детрит - организмдердің ыдырау жэне бөліну өнімдері, өлі орга- никалык заттар. Жырткыштык - әр түрге жататын жануарлардың бірін-бірі аулап, үстап корек етуі. Зооценоз - белгілі бір биоценоздагы жануарлардың кауымдас- тығы. Зоофагтар - жануарлармен коректенетін организмдер. Зоохория - өсімдіктердің жемістерінің. түкымдарының, спора- ларының жануарлар аркылы таралуы. Интродукция - өсімдіктер мен жануарлардың белгілі бір түріне жататын особьтарын тіршілік ету ареалынан баска жаңа табиғи климаттык жагдайларға ауыстыру. Комменсализм - белгілі ортада тіршілік ететін бір түрлердің екінші түрлерге зиян келтірмей калдыктарымен коректенуі. Консорция - бір түрге жататын особьтың денесінде тіршілік ететін әртүрлі организмдер. Консументтер - өсімдіктер (өсімдік коректі-фитофагтар) мен жануарлардың (жануар коректі-зоофагтар) органикалык заттарымен коректенетін гетеророфты организмдер (негізінен жануарлар). Қышкыл жанбырлар - атмосфералык кұбылыстардың (жауын, кар, тұман) кұрамындағы техногенді калдыктар әсерінен олардың кышкылдығының калыпты мөлшерден артып кетуі (pH 5,6-дан кіші болады). Қоректік (трофикалык) тізбектер - биоценоздың эртүрлі трофи- калык деңгейлердегі мүшелерінің өзінен алдыңғыларымен коректенуі аркылы заттар мен энергияның тасымалдануы. Ландшафт - негізгі компоненттері (рельеф, климат, су, топырак, өсімдіктер жэне жануарлар әлемі) күрделі карым-катынаста болып, біркелкі жүйе кұратын табиғи географиялык кешен. Мелиорация - ауыл шаруашылығында пайдаланатын жерлерді жаксарту. Метаболизм - организмдегі, биологиялык жүйелердегі зат пен энергияның алмасуы. Минимум заны (Ю . Либих заны) - өнімділік (организмдердің, популяциялардың, түрдің өнімділігі, тіршілік кабілеті) баска барлык

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==