Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы / А.Т. Қуатбаев.

тасты жазыктау жерлерде тіршілік етеді. Оның Үстірттегі саны өте аз. Санын көбейту үшін корык аумағын үлкейткен жөн. Қарабауыр булдырык пен колаңтөс (үбак) топ болып суаттарга келгенде браконьерлердің олжасына айналады. Қорыктағы саны жағынан көп күстар - бозторғайлар, эсіресе кіші жэне сүр бозторғайлар. Күндіз балшыкшы тырду, кешке карай жәндіктерді аулап жүрген тентеккұс жиі көзге түседі. Кекіліктер мен көк кептерлер жиірек, карға мен тазкаралар біршама сирек кездеседі. ЬСүстар санының алуантүрлі көп болуы көктемгі жэне күзгі миграциялар кезінде байкалады. Бұл кезде корыкта үя салатын түрлерге осы территория аркылы үшып өтетін 170 күс түрі косылады. Тек 7 түр гана корык аумағында кыстап калады. Бауырымен жорғалаушылардың 27 түрі тіркелген, оның ішінде 17 түр - кесірткелер. Қарынжарыктың тасты беткейлері мен кұм- дарында әдетте жармаскылар (гекон), қүмды жерлерде - жыл- тырауык жэне сидамсаусакты жармаскылар. ал ешкемерлер (агама) күмды да, тасты да жазық жерлерде тіршілік ете береді. Ешкемерлер тұкымдасына жататын баска өкілдерінен - батбат кесірт- келердің 4 түрі кездеседі. Жыландардан әртүрлі түсті абжыланды, калқантұмсык жы- ланды, окжыланды, бүлактар мен қүдыктар маңынан сужыланды және т.б. кездестіруге болады. Кызыл кітапка енген Солтүстік Арал мен Арал-Каспий су айырығының эндемигі - төртжолақты абжылан кұмтышкандар колониясына жакын жерлерде тіршілік етеді. Бұл жылан күндіз де, кешке де белсенділік танытады. Қорык аумағында тасбаканы жиі көруге болады, біршама ылгал жерлерде космекенділердің жалғыз түрі - кұрбаканы, ал жылга- ларда балыктың тек жалғыз түрі кездеседі. Омырткасыздар фаунасы элі зерттелмеген десе де болады. Кызыл кітапка енген сирек жэне жойылып бара жаткан турлерден - әміршіл инелікті. кыска канатты боливария дәуітін, дала кергісін, караканатты шегірткені, микрозергис көбелегін жэне т.б. насе- комдарды кездестіруге болады. Сондай-ак Қаттыканаттылар отряды немесе коңыздар түрі де коп жэне алуантүрлі. «Ак кұмырскалар» деп аталатын термиттер Үстірт пен Ман- гышлактан баска Қазакстанның еш жерінде кездеспейді. Термиттер - коғамдык насекомдар. Қүмырскалар илеуінің көп бөлігі жер

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==