Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы / А.Т. Қуатбаев.

Қазіргі таңдагы корык аумағының кеп бөлігі (46 045 га) Маркакөл көлінің акваториясына келеді. Құрылыктагы аумагы Азутау жотасының оңтүстік-шыгыс жэне солтүстік беткейлері мен Тополевка өзенінің аңғары жэне Күршім жотасының бір бөлігін алып жатқан екі учаскеге бөлінген. Маркакөл - теңіз бетінен 1500 метр биіктікте орналаскан Алтайдың ең үлкен су айдыны. Үзындығы 38 км, ені 19 шакы- рымга, тереңдігі 24-27 метрге (орташа тереңдігі 14,3 м) жетеді. Көлге үлкенді-кішілі 95 су көздері келіп кұяды. Ең үлкен өзендері - Тополевка, Төменгі Еловка, Матабай, Жиренька, Глухо- вая жэне т.б. Бұл тау өзендерінің аңғарлары тар және тасты, ендері 2-5 м, тереңдігі 1-2 м. Маркакөлден тек бір ғана өзен Қара Ертістің саласы - Қалжыр ғана (үзындығы 128 км) ағып шыгады. Марқакөл қорыгының флорасы. Маркакөл казан шұңқыры- ның ландшафты өсімдіктер әлемінің бай болуымен ерекшеленеді. Қорык аумағында жоғары сатыдагы түтікті өсімдіктердің 1000-ға жакын түрлері, оның ішінде ағашты өсімдіктердің 12 түрі, бұталы өсімдіктердің 22 түрі өседі. Жалпы мұнда Қазакстанның Қызыл кітабына енген, сирек кездесетін жэне жойылып бара жаткан өсімдіктердің 15 түрі кездеседі. Бүлар - кылтанақ, сәлдегүл және жатаган таушымылдығы, сібір кандығы, кар дэуаяғы, алакүлте кызғалдак, кызгылт семізот (алтынтамыр), алтай рауғашы, максыр маралтамыры, сепкіл шолпанкебіс, алтай таутобылғысы, бүйра лалагүл. Маркакөлдің су айналасы жэне су өсімдіктеріне жататын 30 өсімдік түрі бар. Жағалауларда айрауык, камыстәрізді субидайык, кияқөлеңдер каулап өсіп тұрады. Суы таяздау жерлерде - өзен кырыкбуыны, жалпакжапыракты киякөлең, жүзгіш жебежапырак, улы утамыр, балдыршөп өседі. Жаздың екінші жартысында олар таяздау жерлерде су кұстары коректенетін қалың өсімдіктер кауымдастыктарын кұрайды. Таулы-тайгалы белдеудегі (1450-1900 м биіктікте) жота бет- кейлерінде орман алаңдарының 60% алып жаткан сібір бал- карағайы басым. Олардың араларында котыр кайын мен сібір шетені жэне кызыл каракат, таңкурай, алтай үшкаты, тобылғы, коңыр итмұрын бұталары мен биік бойлы шөптесін өсімдік- тер (тарғақшөп, күреңот, Лобель тамырдәрісі) калың болып өсіп түрады.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==