түрлі) туыс өкілі Қазакстанда тек Қаратау таулары мен Бет- пақдалада ғана кездеседі. Баялдыр жэне Хантағы өзендерінің аңғарларында биіктігі 2,5 м-ге, діңі 15 см-ге жететін особътары тіркелген. Қаратаудың эндемикті турлері бар (Гомолицкий сетені. кара- тау маралтамыры, жалгансорғыш) өсімдіктер қауымдастыктары сырткы көрінісі жэне флоралык кұрамы бойынша өте ерекше. Мысалы, мыңжылқы көбенкұйрығы өсімдіктер қауымдастыгында 94 түр тіркелген. Оның 30 түрі эндемик, 8 түрі Қызыл кітапка енген. Қорықтағы жалпы өсімдіктер түрлерінің 25% сирек өсімдіктер категориясына жатады. Қызыл кітапка 42 өсімдіктер түрлері енген. Әсіресе корыкта монотипті өсімдіктер туыстарын коргау аса маңызды. Жоғарыда айтылған Шренк тобылгытүсінен баска, тагы Северцов жалғаншөлмасағы, Регель тарбакайы, жалгансорғыш түрлері осы монотипті өсімдіктерге жатады. Мұнда сирек кез- десетін - турчин жуасы, т>'рлан кұмдакшөбі, кырыкбуынтэрізді сайсабақ, Линчевский кемпіршөбі, Павлов сарыандызы. тікенді кекіре, мыңжылқы тиынтағы, мыңжылкы түймешетені, каратау көкбасы жэне т.б. өсімдіктер түрлерінің популяциялары осында қоргалады. Қорықтағы көптеген маңызды өсімдіктердің бірі - 1929 жылы анықталған атакты тау-сағыз. Бүл өсімдік түрі Кеңес Одағындағы эйгілі өсімдіктер корларының бірі болды. Күрделігүлділер тұкым- дасына жататын жартылай шар тэрізді аласалау бойлы бүтаның тамырында 40% дейін (орташа 18-20%) жоғары сапалы каучук болады. Құндылығы сол, каучук сүтті шырынында емес, негізінен жіпше сиякты тамырдың бүкіл өне бойында (30-40 см-ге дейін) орналасқан. Қаратау тауының флорасын ашқан Н.В. Павлов пен С.Ю. Липшицтің жете зерттеулерінен кейін, бұл өсімдіктің эрбір түбі аныкталып, тұкымдарын жинап мэдени жағдайда өсіру колға алынды. Қаратау қорыгының фаунасы. Қорықта космекенділерден ара- тұра жасыл күрбака, көл бакасы, бауырымен жорғалаушылардың 5 түрі - сарыбауыр (аяксыз) кесіртке, қалкантүмсык, сарыбауыр карашұбар жылан және сүр жармаскы кесіртке кездеседі. Өзендерде браконьерлік аулаудың нәтижесінде саны күрт азайған кара-балыктар тіршілік етеді.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==