Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы / А.Т. Қуатбаев.

IV категория - толык белгісіз (жеткіліксіз дәрежеде зерттелген түрлер); V категория - орнына кайта келген, үнемі бакылауды кажет ететін түрлер. Қазақстан аумағындағы жоғалған түрлер категориясына - түран жолбарысы, қызыл каскыр, европалык каракүзен, кабылан, қызылкұм тау койы жатады. Ерекше корғауға алынған түрлер: - тұякты жануарлар - қаракұйрык. түркімен кұланы, аркар, алтай, қаратау, үстірт қойы (муфлон), тоғай бүғысы. - жыртқыштар - ілбіс, тянь-шань қоңыр аюы, шағыл мысыгы, каракал, сабаншы, ит аю жэне т.б. - кемірушілер - қүндыз, Мензбир суыры (көк суыр), жалман, аласа бойлы бессаусақты жэне үш саусакты тышқандар; - жэндік коректілер - жүпар тышкан, ұзын инелі кірпі; - суда жүзгіштер - кызғылт жэне бүйра бірказан, сүнкылдак акку, коқиқаз, ак жэне кара дегелек; - дала және шөлде тіршілік ететіндер - дуадак, жорға дуадак, тарғак кұс, ақбас тырна; - жырткыш күстар - сакалтай, кұмай, бүркіт, карақүс, аккұй- рық субүркіті, ителгі жэне лашын; - бауырымен жорғалаушылар - кесел (кесіртке), сарыбауыр кесіртке, батбат кесіртке, аусыл, сарыбауыр карашүбар жыланның 4 түрі, қосмекенділерден - жетісу кұйрықты бакасы; - балыктар - арал және каспий албырттары, сырдария тасбекі- ресі, шортантэрізді ақмарқа. Табиғатты Қорғаудың Халықаралык Одағының соңғы басы- лымына сэйкес (IUCN, Red List Categories, 1994 ж.), өсімдіктердің статусын корсету кезінде ботаникалық бөлігін кұрастырушылар мынадай категорияларды колданды (эрбір категориянын аббре- виатуралары ағылшын тілінде көрсетілген): - жойылған түрлер - Extinct (EX). Соңғы индивидуумы жойыл- ғаны туралы күмән болмаса таксон «Жойылған түрлер» категориясына жатады; - табиғатта жойылған түрлер - Extinct in the wild (EW). Өзінің бұрынғы ареалынан тыс жерде табиғиланган популяция ретінде немесе тек мәдени жағдайда кездесетін таксондар. Егер толык- қанды зерттеулер нәтижесінде ареалдарында, тіршілік орталарында

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==