6.1 Қазакетаннын Кызыл кітабы Қызыл кітап - сирек кездесетін және жойылып бара жаткан өсімдіктер, жануарлар және саныраукұлактар түрлерінің казіргі тандагы таралуы. саны және азаю себептері мен оларды корғау шаралары туразы жасазған тізім. Қызыл кігап эртүрлі дәрежеде - халыкаралык. үлттык жэне аймактык түрлері болады. Мамандар үшін фауна мен флораның сирек жэне жойылып бара жаткан түрлерін сактау мәселелері өткен ғасырдың бас кезінен бастап белгілі бола бастады. 1902 жылы Парижде сирек кездесетін түрлерді - күстарды қоргау туразы Хазыкаралык конвенцияга, яғни азгашкы хазыкаразык биологиялык келісімге кол койылды. 1911 жылы Ресей, АҚШ, Жапония жэне Үлыбритания мемлекеттері теңіз мысыктарын корғау туралы хазыкаразык Вашингтон конвенциясына кол койды. Табиғатты Қоргаудың Халыкаралык Одагы (орысша - МСОП; ағылшынша - IUCN) 1948 жылы тірі табигатты корғау чаксатында көптеген елдердің мемлекеттік, ғылыми жэне коғамдык үйымдарын біріктіре отырып жэне баскарып. 1949 жылы алгашкы шешімде- рінің бірі ретінде сирек кездесетін түрлер бюйынша Комиссия (Species Survival Commission) кұрды. Комиссияның міндеті - жойылу каупі бар өсімдіктер мен жануарлар түрлерін зерттеу. үлтаралык жэне халыкаралык конвенциялар мен келісімдердің жобаларын дайындау. осы түрлердін кадастрлерін дайындап, оларды коргаудың ұсыныстарын жасау. Комиссияның негізгі максаты - эртүрлі себептермен жойылу каупі төніп тұрган өсімдіктер мен жануарлардың әлемдік анно- тациялык тізімін (кадастр) жасау. Бұл тізімді Қызьи кітап (атыл- шынша Red Data Book) деп атауды комиссия төрағасы Питер Скотт үсынды. Өйткені кызыл түс кауіптің нышаны ретінде маңызды жэне азаңдаушылык білдіретін магына береді. Бүл такырыпта Ф. Харпердің «Кәрі Құрылыктын жойылған жэне жойылып бара жаткан сүткоректілері» (1945 ж.), Ю. Грин- вейдің «Әлемнің жойылган жэне жойылып бара жаткан кұстары» (1958 ж.) сиякты іртелі еңбектері көпшілікке белгілі болды. 1963 жылдан бастап табигат жэне табиги ресурстарды коргаудың Хазыкаразык одагы үкіметтік жэне когамдык мекемелердің назарын аудару үшін жойылудың каупі төніп түрған түрлердің
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==