Атмосфералық ластанудың антропогендік (жасанды) көздеріне өнеркәсіптік кәсіпорындар, көлік, жылу энергетикасы, тұргын үйлерді жылыту жүйелері, ауыл шаруашылығы жэне т.б. жатады. Тек өндірістік кәсіпорындардың ғана қоршаған ортаға эсер етіп ластауын мынадай негізгі түрлерге бөлуге болады: шикізат, материалдар, кұрал-жабдықтар, отын, электр энергиясы, су, кал- дықтар, атмосфераға таралатындар: газ, бу, ауа тозаңы, энергети- калык: шу, инфрадыбыс, ультрадыбыс, діріл, электромагнитті өріс, жарык, ультракүлгін жэне лазерлі сәулелендірулер жэне т.б. Ауаны ластайтын компоненттердің химиялық күрамы отын-энергетика ресурстарының жэне өндірісте қолданылатын шикізаттың түріне, оларды өндейтін технологияға байланысты болады. Атмосфераға бөлінетін 52 Гт элемдік антропогендік шығарындының 90%-ын көмір қышқыл газы мен су буы қүрайды (бүлар әдетте ластагыштар катарына кіргізілмейді). Техногенді шығарындылардың кұрамында бірнеше мыңдаған косылыстар кездеседі. Бірак олардың ішінде ең көп мөлшерде, яғни, тонналап атмосфераға шығарылатындыларга қатты бөлшектер (шаң, түтін, күйе), көміртегі оксиді, күкірт диоксид!, азот оксидтері, фосфор косылыстары, күкіртті сутек, аммиак, хлор, фторлы сутек жатады. Fалымдар, экологтар ғана емес, жұмысы мүнай кен орындары- мен байланысты көптеген адамдар - мүнай өндіру кезінде бөлініп шыгатын газдарды пайдаға асыру (утилизация) мәселелерін көтеріп жатыр. Үкімет теория жүзінде бүл бағыттың маңызды екенін көптен бері айтуда. Тіпті алғашкы жобалардың бірін бекітіп, мүмкіндігінше жакын арада іс жүзінде қолға алынатынын да айтты. Алауларда газдарды жагу аркылы Қазакстан бағалы энергетикалык ресурстардан қағылып отыр. Мүнан баска бұл газ ластаушылардың бірі ретінде планета температурасының өзгеруіне эсер ететін куатты көздердің бірі. Соңгы уакытқа дейін республикада атмосфералык ауаны ең катты ластайтын көздерге, эсіресе, күлі көп шығатын көмірлерді пайдаланатын жылу энергетикалык кешендерді де жаткызып келді. Экономикалык дағдарыс кезінде калада амалсыздан көптеген өнеркэсіп орындары токтап калды. Алайда кала атмосферасындағы көміртегі оксиді мен азот оксидінін мөлшерінің артуы саны күннен-күнге көбейе түскен автокөліктер есебінен болды.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==