Муханова, Г.К. Ұйымдастырушылық мінез-құлық

176 □ Үйымдастырушылық мінсз-құлық X кітапханалар, театрлар салуға жұмсалатын шығындар арта түсгі. Осылайша АҚШ-та соңғы 25 жылда мұражайларға бару 2,5 есе, ягни жылына 500 млн адамға ұлғайған. Жапонияда 1960 жылдан бастап, 200-ден астам жаңа мұражайлар салынған. Үлыбританияда жыл сайын 18 жаңа мұражайлар, мәдени ордалар ашылып, авто- мобильді өндіріске қарағанда, айтарлықтай көбірек пайда әкеледі. Батыста өндірістік мекемелердің әлеуметтік инфрақұрылым ны- сандарын дамытуда рөлі ерекше. Мысалы, британдық корпора- циялардың өнерге салымы 1976 ж. 1,08 млн дол.-дан 2000 ж. 46,8 млн дол.-ға дейін өскен. IBM американдық компаниясы 2500 ұйым дамуына бүкіл әлемде салымдар салған. Экономикада жоғарғы кәсіби қызметкерлер санының өсуі өндірістік заттай элементгер- ге қарағаида, адамзатқа салым деңгейі өсті. С.Боулс, Д.Гордон и Т.Уайскопф сынды ғалымдар 70-ші жылдардьгң соңында америкалық экономистер өндірістің негізгі факторлары ретінде: бағыттау, ұмтылыс, адамдардың жұмысты өз бетімен орындауға көңіл бөлінуі тиіс деп есептеген. ¥йым орта факторына әсерін тигізуі де, тигізбеуі де мүмкін. Мысалы, ұйым қызметкерге еңбек нарығында көрсетліген сомадан аз төлеуі мүмкін, бірақ мұның нәтижесі міндетті түрде көрсетіледі. 2) Үйымның элеуметтік гиартының екінші аспектісі — уйымныц өзінің ііикі әлеуметтік шарты: - жұмыс күшін пайдалану (еңбек ұйымдастыруының шарты, кәсіпқой тәжірибесі); - жүмыс күшінің жылжуы (кәсіби өзгеру шарттары, өмір, күнделікті өмір, демалыс шарттары және т.б). Осылайша, толық және шынайы көзқарасынан үйымның әлеуметтік қьізметі - бүл адамзат капиталының іиарттарын қолдану жэне жылжыту, дамытуга багытталган цызмет. Әлеуметтік қызмет- бұл ұйымның қызметкерлерінің өзіндік шарттарының өзгертуі. Сонымен қатар үйымдар бүл шарттар- ды әдеттегі немесе мақсатты өзгертуі мүмкін; сонымен қатар бағытталган немесе ішкі себептер бойынша әсері дәлме-дәл болуы да, болмауы да мүмкін. Үйымның дәлме-дәл әсері сыртқы әлеуметтік шарттарға әсеріне сәйкес болуы да мүмкін-, болмауы да мүмкін және оң, теріс