Муханова, Г.К. Ұйымдастырушылық мінез-құлық

'Ч 1-тарау. Үйымдастырушылық мінез-қүлық негіздері □ 175 ¥йым әлеуметтік институт ретінде ғана емес, басқарушылық әлеумсттік институт немесе арнаулы ұйым ретінде қарастырылады. Үйымның әлеуметтік қызметі екі аспсктіде жүзеге асуы мүмкін: сыртқы әлеуметтік шарттар және ішкі әлеуметтік шарттар. 1) Сырпщы элеуметтік шарттарга жататындар: - еңбек нарығының коньюнктурасы; - кәсіби жүйе әрекетінің сипаты мен қарқындылығы; - мемлекеттің әлеуметтік саясаты; - жалпы әлемдік үрдістер. Сыртқы әлеуметтік шарттар дегеніміз - экономика институты мамандары тарапынан талданып, сипатталған қоғамның қызметтік саласындағы адамдар мен адамдар тобының өзара байланысы; жеке даму мен материалдық және рухани игілікті пайдалану. Сонымен қатар экономикалық ынталық пен қызығушылық арасында рухани, ұлттық-психологиялық, мәдени, басқа да қа- сиеттермен байланысты экономикалық емес ынталықтар бар. Әлеуметтік факторлар экономикалық жүйеге қоғамдық әлеуметтік ұйым және адами капитал арқылы әсерін тигізеді. Әлеуметтік ұйым деңгейі әлеуметтік институттар, әлеуметтік, иксмділік сипаты, қызығушылықтар мен мақсаттық жүйені басқаруды бағалау сапасы нсгізінде анықталады. Әлеуметтік ұйым түріне арнайы экономикалық үлгілср сәйксс келеді. Адамдардың қабілеттілігін анықдайтын, олардың негізгі өзгертетін олардың мәдени санасында жатқан әлеуметтік-психологиялық стерео- типте жатқан бірнеше себептер бар. Әлеуметтік факторлар - қоғамның заттық емес элементі - білім және еңбек етуде, тәрбие алу үдерісінде алынатын кәсіпқой шеберлікпен адалдықпен, инновациялық қабілеттілікпен, тәжірибемен, зияткерлік және ру ­ хани даму деңгейімен сипатталатын адами капиталды қүрайды. Қазіргі кезең ерекшелігі — түрлі қызмет саласында инно- вациялық шешімдерді қүруға және қабылдауға қабілетті ауқымды түрде қызметкерлердің шығармашылық жеке түлға ретінде жүзеге қалыптасуына септігін тигізетін экономиканың қажеттілігі. XX ғ. соңында өндірісі дамыған елдерде адамзат капиталының өсуі ерекше байқалады, яғни 3-4 есеге ұлғайды жаңа мұражайлар,