Муханова, Г.К. Ұйымдастырушылық мінез-құлық

166 □ Уйымдастырушылық мінез-құлық ескере алмаудан туындайды. Жүйелік тәсілді қолдану стратегияны табысты жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Қандай да болсын өзгерістің қарсылық тудыратынын еске ала отырып, кез келген деңгейдегі нақты өзгеріске қарсылық білдірудің әрқашан басты мәселе болып саналмайтынын атап өткен жөн. Алайда бүл қарсылықты ескермеуге де болады дегенді білдірмей- ді. Кейбір топтар өзгеріс процесін пайдалана отырып, өзінің жеке мүдесін орындауға үмтылуы мүмкін. Басқаша айтқанда, адамдар өзгеріс нәтижесінде ұйым ие болатын тиімділіктен өздерінің жеке олжаларын жоғары қоюы мүмкін. Өзгеріске қарсылық білдірудің алдын алуда мойындалған ар- найы әмбебап әдістер жоққа тән. Әйтсе де қарсылық дәрежесін төмендетуде Э.Хьюз және Дж.Коттер мен Л.Шлезингердіңүсынған әдістеріне тоқталып өтуіміз қажет. Э.Хыоз өзгеріске қарсылықтың алдын алудың сегіз фак- торын бөліп корсетеді: 1. Үйымда түлга мінез-к^лқының себебін ескеру. Үйымда түлға мінез-қүлқы оның материалдық жағдайы мен әлеуметтік рөлінің өзара әрекетінің салдары болып табылады. Сондықтан кез келген өзгерісте өзгеріс әсері тиетін түлғаның қажеттіліктерін, бейімін және үмітін ескеру қажет. Иақтырақ айтқанда, өзгеріс про- цесіне қатыспас бұрын адам осы өзгеріс нәтижесінде алатын бел ­ ил і бір жеке үтысты көру керек. 2. Басшы беделінің магынасы. Үйымда басшы неғүрлым бе- делді болса, ол соғүрлым өзгеріс процесіне көбірек ықпал етеді. Бағынушымен салыстырғанда, басшы беделдірек болғандықтан оның нүсқауы өзгеріс процесін бастау және қолдау үшін мықгы ын- таландырма болады. Бүл жағдайда үжымныц ресми басшысы мен жетекшісінің (бейресми болуы мүмкін) бір түлға болуы шарт емес. 3. Топкуі акраратты жеткізу. Топқа немесе үжымға таны- стырылатын ақпарат неғүрлым оргалықтандырылған, маңызды және мәселемен тығыз байланысты болса, өзгерісті табысты жүргізу мүмкіндігі де соғүрлым жоғары болады. Мұнда ақпараттың жаңа және обьективті болуы өте маңызды рөл атқарады. 4. Топтың өзгеріс кржеттілігін түсінуі. Өзгеріс енгізуге қарай мықты қадам жасау топ мүшелерінің өзгеріс қажеттілігін