Муханова, Г.К. Ұйымдастырушылық мінез-құлық

5-тарау. Мотивация және иәтижелілік □ 139 налады, мысалы, белсенділіктің әлеуметтік нормалауыи негіз- дейтін ұйымдастырушылық мінез-құлық заңды және қоғамдық ережелерінің қүрылуы мен оны қадағалауын айтуға болады. Бірінші қадамда соңында жеке түлғалық түйсіктері әрекетінің кезеңдік жете түсінуі болған тікелей қоршаған адамдар мен жалпы қоғамның әрекеітесуі, жеке мүқтаждықтар мен өз басымдылықтарының бағалануының айқындалу жиынтығьтның мәнін түсінуіндегі жеке тұлга сана-сезімінің қалыптасуы мен да- муында оның коптеген кезекті, саналы әрекеттерін негіздейтін қызығушылық жүйесі қалыптасады. Мотивация механизмінің жеке тетіктері сияқты жеткілікті кең және әр түрлі факторлардың әрқайсысын ашып көрсететін олардың қисыны бар тәсілдері де адам мінезіне ықтималдық әрекстті ғана көрсетеді. Ол осындай ұйымның қалыптасуы мен қызмет ету не- гізін анықтайтын сәйкестендірілмеген немесе нысандандырылған дәлелдер қызметін сипаттайды. Бұл белгілі бір адами фактордың қатысуымен болатын ҰМ қалыптасуы мен қызмет етуі туралы ғылыми үсыныстардың дамуына әсерін тигізеді. Бұл белсенділік, қоршаған ортамен құрылымдық және тиімді қарым-қатынас, байланыстың барлық спектрімен әмбебап бейнеленгендер кобінесе, үйымның өмір сүруге икемділігін, әрекеттілігін және оның даму келешегіи қамтамасыз етеді. Өз кезегінде, олар жеке тұлға мінез-құлқы мо- тивациясы нақты тетіктерінің тиімділігімен, ұйымның иақты мін- деттсрін шешуде оларды қолдану үйлесімінің адекваттылығымен анықталады. Жеке тұлға мінез-құлқы мотивация қүрылымы, тетіктеріиің іс-әрекеті және оның қалыптасу құралдары өз қажеттіліктерінің қанағаттануы мен жете түсіну жүйесі түрінде жүзеге асырыла- тын оның тікелей мұқтаждықтарына ғана негізделіп қоймайды. ¥йым мақсатты бағытталған түрде жеке түлғадағы тікелей қажеттіліктердің шектен тыс болатын қызыгушылықтарын қалыптастырады, мысалы, сәйкестенетін белсенділікті айқын түрде уәждейтін биліктің қабылдаиуы, сондай-ақ нақты жеке адамның қоғамдық маңызды жетістіктері.