Кишибекова, Г.К. Тәуекел-менеджмент

2. Тәуекел-менеджменттің негіздері 55 Қарастырылған принциптердің мазмұнын ашу барысында, негізгілері болып тәуекелден қашу, тәуекел деңгейін төмендету, тэуекелді ұстаудан тұратын белігілі бір өлшемде тәуекелді басқару тәсілдерімен эсер етеді. Тэуекелден қашу - бұл тәуекелмен байланысты жүргізілетін іс - шараларынан бас тарту, яғни бұл пайданы алудан бас тарту деген сөз. Мұндай шешім жоғарыда келтірілген принциптерге сәй- кес келмеген жағдайда қабылданады. Мысалы: мүмкін болатын шығыстардың деңгейі, сонымен қатар, тэуекелді азайту немесе басқа тұлғаға берумен байланысты қосымша шығыстар, кэсіп- кер үшін қолайсыз; мүмкін болатын шығыстар деңгейі күтілетін түсімді айтарлықтай көтереді жэне т.б. Тэуекелді басқару жүйесінде тэуекелден қашу ең қарапайым жэне радикалды бағыт болып табылады. Ол толығымен мүмкін бо ­ латын барлық шығындардан жэне белгісіздіктен құтқарады. Сонымен қоса, ережеге сэйкес, тэуекелден қашу кәсіпкер үшін түсімнен бас тарту дегенді білдіреді. Сондықтан тэуекелмен бай ­ ланысты шаралардан (жобалардан) белгісіз жағдайда бас тарту, қолданылмаған мүмкіндіктердің орнын алады. Сонымен қатар, мынаны ескерген жөн, тэуекелдің бір түрі- нен қашу басқаларының пайда болуына әкелуі мүмкін. Мысалы, жүктерді эуе арқылы тасымадаумен байланысты тэуекелден бас тартудан кәсіпкердің алдында жүктерді су, көлік немесе темір жол арқылы тасымалдау мэселесі тұрады. Тэуекел деңгейін төмендету — жоғалту көлемімен ықтимал- дығының қысқаруы.Кэсіпкерлік қызметтің сипатгамасы мен нақты тэуекелдің түріне байланысты тэуекел деңгейін төмендету- дің түрлі тэсілдері болады. Мысалы, тәуекелдің деңгейін төменде- тудің жиірек болатын жағдайларының бірі, тэуекелді беру болып табылады.Бұл нақты тәуекелділік деңгейін сақтандыру кезін- де жауапкершілікті үшінші түлғаға жүктеуді білдіреді. Оған сақтандыру жатады. Тэуекелді ұстау - бұл қаржылық тәуекел үшін жауапкершілік- ті басқа субъектіге беру.Бүл жағдайда кэсіпкер мүмкін болатын жоғалтулардың шығындарын өз қаражатының есебінен жабу тура- лы шешім қабылдайды.