Кишибекова, Г.К. Тәуекел-менеджмент

196 Тәуекел-менеджмент 6 ТАҚЫРЫП. ТӘУЕКЕЛ-МЕНЕДЖМЕНТ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ТӘУЕКЕЛ-КОНТРОЛЛИНГ Тәуекед-контроллингтің қалыптасу кезеңдері мен теориялық негіздері 1. Тәуекел-контроллинг теориясының дамуы Тәуекелді басқару әдістерінің бірі тэуекел-контроллинг болып табылады. Нарықтық жаһандық экономика жағдайында елдер мен экономикалар арасындағы бәсекелестік күшеюде. Нарықтық өсіп келе жатқан қиындықтар әртүрлі қызмет салаларында контрол- лингтің жаңа құралдары мен аспаптарын талап еледі. Контрол- линггің бір аспектісі тәуекел-контроллинг болып табылады. Оның негізгі міндеті кәсіпорынның ақырғы нәтижесіне кері әсерін тигі- зетін қауіпті азайту болып табылады. Компания қабылдағысы келетін тәуекел немесе оқиғадан ке- летін әлеуеттік теріс ықпалдың жинақтық өрнегін көрсететін «тәу- екелдік тәбет» деген түсінік бар. Тәуекел-контроллингтің пайда болуы нарықтағы жағдайдың күрделенуіне, бәсекелестің күшеюі- не, әлеуметтік және экономикалық факторларды ескеру қажеттілігі байланысты. Бұрын контроллинг кәсіпорынныңнегізгі міндеттерін шешу үшін пайдаланылған, алайда тәжірибе оның тек «фирманың қызметкерлері» және «фирманың экономикалық ортасы» секілді факторларды ескере отырып, нақты жоспар негізінде белсенді эре- кет етсе ғана, нарықта өмір сүре алатындығын көрсетті. Сондықтан қазір контрллинг шеңберінде қызметкерлердің жетілу жэне даму бағдарламасын құрастыруға, қызметкерлердің біліктіліктерінің тұрақты дамуына, оны ұйымдастыру жүйесіне ерекше көңіл бөлінеді. ¥йым басшылығының ақпараттық қамта- масыз етілу функциясының мәні айтарлықтай өсті, сонымен бір- ге контроллинг басқарудың үжымдық стилінде ғана өз мақсаты- на жете алады. Оның шеңберінде мақсатты сэйкестендіру мен .» ч