Кишибекова, Г.К. Тәуекел-менеджмент

5. Тәуекел-менеджмент жүйесіндегі басқарушылық шсшімдер 193 6. Жобадық тәуекеддер Тәуекелдерді талдау процесінде, барлық тәуекелділіктерді ұқ- састыру, жеке тәуекелділіктерді бағалау, жобаның толық тәуекел- ділігі, жоба қатысушысының да жеке тәуекелділігін бөлу қажет. Тәжірибеде тәуекелдерді талдау көптеген кызметтүріне (егер- де олар жалпы орындалса) бастапқы деңгейде орындалады (техни- калық-экономикалық дәлелдеме немесе бизнес-жоспар жасауда) жобаны қаржыландыру және жасау үшін шығарылатын есептер болған жағдайда. Бұл есепті орындаған кезде тәуекелді талдау есебінің функциясы әлсірейді, тіптен жоғалып та кетуі мүмкін. Біз білетіндей, инвестициялық жобалар жасау кезінде тәуе- келдер кез-келген деңгейде яғни, есептің кез-келген фазаларында шығып қалуы мүмкін. Тәуекелді талдау уақыты, мерзімі жобаның басқа фазаларына (бірнеше жыл, кейде гіпті ондық жылдар) Ка ­ раганда ұзағырақ болса, онда соған байланысты, оның ықтимал- дылығы: - тәуекелдердің кейбір түрлері тәуекелділіктерді идентифи- кациялауда анықталмауы мүмкін; - шыққан тәуекелділіктің деңгейі жобаның ішкі жұмыс шар- тының өзгеруімен өзгеруі мүмкін; - жүзеге асыру барысында жобаға өзгеріс енгізу тәуекел- діліктің құрамын және деңгейін өзгертіп жеруі мүмкін; - жобаны жүзеге асыру кезінде қосымша мәліметтер пайда болса, онда тәуекелділіктердің түзету бағалауын талап етуге болады. Өз кезегінде, көрсетілген өзгеріс жағдайдың түзетуін та ­ лап етеді, ол түзетулер тәуекелділіктің ескертуі мен төмендеуіне бағытталған. Бұл жағдайларда инвестициялық жобалардың тәуекелдік тал- дауы (олардың идентификациясы және бағалау деңгейі) тәуекел- ділікті басқару этапы (бастапқы) жеке болмауы тиіс, ал керісінше жобаның жүзеге асуы үшін барлық этаптар мен фазаларындағы тұрақты функциясы болуы керек. Ұқсас әдістер мен шараларды таңдау, тәуекелділікті азайту немесе ескертуге бағытталған, сон- дай-ақ оны жеке бір дара инвестициялық жобаның тәуекелділігін басқару этабы ретінде емес, тұрақты функциясы ретінде қарасты- ру қажет. 13-3/41-17