Кишибекова, Г.К. Тәуекел-менеджмент

114 Тәуекел-менеджмент жеткізілуіне жауап береды және қосымша шығындар бойынша жа- уапты емес. IV «D» тобы - жеткізу еліне дейін (кемеден кейінгі жеткізу - DES; кеден бажы төлемімен айлаққа дейін - DEQ; кеден бажы төлемінсіз айлақтан кейін - DDU; шекараға дейін жеткізу - DAF; жеткізу және кеден - DDP). Мұндай жеткізу кезінде сатышы жа- уакершілік пен шығындарды және тәуекелді елге жеткізуге дейін мойына алады.Сөйтіп көліктік тәуекелді сақтандыру жағдайлары анықталады. ИНКОТЕРМС бірінші топтың 2000 жылғы баспасында, EXW (exworks) - зауыттан деген түрі жабдықтаушыға көптеген ар- гықшылықтар береді, себебі бұл жағдайда сатып алушы келісім шартына сай буып-түйілген дайын тауарды жабдықгаушы зауы- тынан өзі алып кетеді. Тәуекел мен тауар қүны нақты зауытқа ауы- сады. Сонымен қатар тауар бағасыда ең төменгі шегінде, себебі та- сымалдау, тиеу-түсіру шығындары мен сақтандыру жарналары енгізілмейді. Сатып алушы көлікпен қамтамасыз етпейді, тасы- малдау, жүкті сақгандыру, тиеу және жүкті ауыстырып тиейтін орындардағы қойма шығындарына өзі жауапты. Сатушының мұндай шарттарды қабыл алуы келесідей жағдай- ларға байланысты: - егер сатушы айлаққа, шекараға және серіктестер арасы ал- шақ болмаған жағдайда сатып алушыға дейін жеткізу үшін меншік көлігі жоқ болса ; - егер белгілі бір жағдайларда сатып алушы елдің салт-дәстүрлері, әсіресе кедендік ережелері туралы білімнің жетіспеушілігі; - бақылаушы агенттіктердің аралары алшақ және тамымал- дау кезінде жоғары дәрежедегі тәуекелі бар бірнеше шекараны қию, мысалы батыс европа елдері мен Қазақстан арасы (Орта Азия республикаларымен) және т.б. Келесі жағдайда сатып алушыға тиімді болуы мүмкін: - егер ол үқсас сауда заңдары мен кеден бажы бар елдермен көршілес болса; «ч. - жақын тасымалдауларға арналған меншік көлігінің болуы;