Кишибекова, Г.К. Тәуекел-менеджмент

3. Кәсіпкерлік тәуекелдср 3€ 111 ерекшеленеді. Рұқсат етілген концентрациядан айтарлықтай асып кететін зиянды затгардың түсуін жағымсыз апаттық ластау нәти- жесі деп айтуға болады. Бұл қоршаған ортаның апаттық ластануы- ның сапалық және сандық сипаттамалары жайлы түсінік беруге не - ris болады. Алайда, табиғи компоненттерге эсер ететін жағдайлар туралы қолда бар бүгінгі ақпараттық базаға сүйенуге болмайды. Экологиялық әсерлерімен тіркелген апаттар статистикасы жоқ немесе әзірше қол жетімді емес. Бұл, бірінші кезекте, экологи- ялық апатқа қатысты нақты түжырымдаманың болмауымен бай- ланысты. Апаттар мен техногендік апаттар жайлы, тіпті олардың жиілігін жайлы көптеген мысалдар келтіруге болады, бірақ сол немесе басқа өндірістің экологиялық қаупін бағалау әдістемесі- не, экологиялық сақтандыру талаптарына жауап беретіндері жоқ. Кәсіпорынның немесе өндірістің экологиялық апатын бағалаудың әдіснамасы болып бастысы, экологиялық сақтандыру болуы керек. Ол өте маңызды екі сүраққа жауап беруге тиісті: 1) экологиялық сақгандыру жүйесіне енгізілген, белгілі бір орындағы экологиялық апатгың болу ықтималдылығы қандай; 2) экологиялық апат нэтижесіндегі шығындардың көлемі қан- дай. Қазіргі қарастырылып жатқан экологиялық сақтандырудың осы нысанының проблемасына, бірнеше әдіснамалықтэсілдер бар. Өнеркэсіптік өндірістің қауіптілігі, біріншіден, бүл өндірісте қиын мөлшерде пайдаланылаты, зиянды химиялық заттар тізбесі бойынша сэйкестендіріледі, екіншіден, қоршаған ортаға эсер ету нормасының асып кетуімен анықталады, үшіншіден, ластау қа- упінің шамасын есептеу жэне көрсетілген болжамды шығынмен анықталады. Экологиялық сақтандыру әдіснамасының экономикалық қоғам өміріндегі рөлі жайлы шетелдік жэне отандық зерттеушілердің көзқарастарының сэйкес келмеуімен түсіндіріледі. Біріншілерін- де бүл мүліктік сақтандыру айналасында қалыптасады. Егер ол сақтандыру кезінде жүргізілсе, онда ластау нәтижесінде мүлік иесінің денсаулығына зиян келтірілген болса, сақтандыру үйы- мымен өтеледі. Ол бұны, түрақты сақтандыру жарналарын көз- дейтін немесе сот тэртібімен шешілген кінэлі адамнын тарапынан