Кишибекова, Г.К. Тәуекел-менеджмент

3. Кәсіпкерлік тэуекелдср 103 Өз кезегінде валюталық бағам мемлекеттің сыртқы экономи- калық қызметіне елеулі эсер ететін, халықаралық айырбастау ба- ламалылығының бірі болып табылады. Сол немесе өзге деңгейі едэуір дәрежеде мемлекеттің элемдік нарықта экспорттық бэсеке- ге қабілеттілігіне эсер етеді. Темен валюталық бағам экспорттау кезінде қосымша пайда алуға мүмкіндік береді және шетелдік ка- питалдың құйылуына ықпал етеді, бір мезгілде импортты да ынта- ландырады. Қарама-қарсы экономикалық жағдай валюта бағамын арттыру кезінде туындайды (экспорттың тиімділігі төмендейді ал импорттын тиімділігі артады). Айтарлықтай күтпеген ауытқу валюталық-қаржылық салада сатып алушылар қабілеттілігінің кернеулігін күшейтеді, қалыпты халықаралық айырбастау бағамын бұзады. Валюталық тэуекел үш түрді қамтиды: - қор тэуекелі; - аударым тэуекелі; - мэмілелер тәуекелі. Кәсіпкерлік фирма үшін қор тәуекелі бүл болашақ валюталық өзгерістер негізінде оның активтерінің жэне пассивтерінің құны үлкен немесе аз жағына қарай өзгеруі мүмкін (үлттық валютада). Бұл сондай-ақ инвесторларға, шетел валютасындағы акциялар не ­ месе борыштық міндеттемелер негізінде табыс әкелетін инвести- цияларға жатады. Аударым тәуекелі бухгалтерлік сипатқа ие, жэне бұл кэсіпо- рынның активтері мен пассивтерін шетел валютасында есепке алумен байланысты. Аударым тэуекелі бухгалтерлік эсерді біл- діретінін ескерген жөн, бірақ экономикалық мәміле тэуекелін аз немесе мүлдем көрсетпейді. Экономикалық тұрғыдан қарағанда аса маңызды болып мәміле тәуекелі саналады, келесі төлемдер ағымына сэйкесінше кәсіпорынныңтүтастай табысына валюталық бағам өзгерісінің эсерін қарастырады. Мәміле тэуекелі - шетел валютасындағы нақты операциялар бойынша қолма-қол валюталық шығындардың ықтималдылығы. Мэмілетәуекелі шетел валютасының үлттық валютадағы қүнының белгісіздігінен туындайды. Тэуекелдің бұл түрі сауда келісімін жа- саған кезде, түсімдер шамасын өзгерту мүмкіндігі немесе ұлттық