Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

зсрттеушілер кәсіпорын қызмегіпің тоқтатылуын келесі бағытгар бойынша бөліп қарастыруды қалайды: Банкротка ұіцырамаумен байланысты. Алдағы залалардың алдын алу мақсатымеи. Қажетті нәтижені ала алмау себебіне байланысты, мысалы, салынған капиталдың пайдалылық процснтінің томен болуы. Зейнеткерлік жасқа жеіуге немесс денсаулық жағдайына байланысты кету, пайда табу мақсатында немесе басқа бизнесті бастау мақсатында бизнесті сату сиякты себептерге қатысты[38,96б]. 8.2. Кәсіиорыіінын банкротгыкка үіпырау ыктнмалдығына байланысты оныц қаржылық жағдайын болжаудың әдістері Кәсіпорынның банкроттыкқа ұшырау ыктималдығын талдау. Қазақстан Ресііубликасьтың «Банкроттық туралы» Заңына сәйкес (№2173 07.04.95ж.), қабілстсіз дегеніміз қарызданушының несие бсрушілердің ақшалай міндеттемелер бойынша талаптарын орындамауы, оның ішінде еңбекақы * жәнс бюджет пен бюджеттен тыс қорларға міндетті телсмдерді төлемеуі. Банкроттыктың пайда болуынын объсктивті және субъективті ссбсптері бар. Объективті себептср: қаржылық, несиелік жүйслердің дұрыс деңгейдс дамымауы, инфляция деігейінің жоғары болуы, бәсекслестік деңгейінің жоғарылауы және осыған байланысты онімнің сату бағасынынтомендеуі (ал өндіріс піығьпідары жоғары болып қалуда). Субъективті себептер: ондіріс көлемінің азаюы, жогаргы деңгейдегі өз өзін ақтамайтын шығьшдар, өнімнің ретабельділігінің төмендсуі, көлемді қарыздар, өзара төлемсіздіктер жәнс т.б. Кәсіпорынның банкроттықка үшырау ықтималдығына байланысты оііыц қаржылык жағдайын болжаудың келесі 4 әдісі қолданылады: 1. нссиеқабілеттілік индексін сссптсу; 2. формальды жәнс формалъды емес критсрийлсрді қолдану; 3. төлемқабілеттілік корсеткіштерін болжау; 4. каржылық ағымдарды болжау. 1. Әлемдік тәжірибсде кәсіпорынныц тұрақтылығын болжау және тәуекелін анықтау мен банкроттыққа ұшырауын айқындау үшін экономика- математикалық модсльдср қолданылады. Солардың ішінде кеп қолданылатын модель - бүл амсрикандық экономист Э.Альтманның Z модельдері. Бұл моделтдердің қарапаиым екі факторлы модель болып саналады. Ол модель екі корсеткішке негізделеді: жалпы отелу коэффициент, ( K 6e ) және қаржылық тәуслділік коэффициенгі (£ с ). Амсрикандык тәжірибеде келссі Z моделі қолданылады. Z = -0,3877 + К м х(- 1,0736)+ £,.х 0,0579; 95