Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

8 - тақырып. Кәсінорыныц банкроттыкка ұшырау қауіптілігін талдау 8.1. Банкрот тык ұғымы, банкроті ықтың найда болуынын объективті және субъсктивті себепгері Казахстан Рсспубликасының Прсзидснті 1997 жылы 21 қаңтарда дәрменсіз борышкерді ақтауға бағытталған арнаулі.і жөн-жосықтарды жургізудің шарттары мен тәртібін айкындайтын, «Банкроттық туралы» Зац күші бар нормативтік-құқықтық актіге қол қойды. Аталған заң Азаматтық кодекстің 44-бабына (2-бөлім) сәйкес қазыналық кәсіпорын мен мекемеде ақша қаражаты жетіспеген жағдайда олардың міндеттемелері бойынша тиісті мүлік иесі субсидиялық жауап беретін болғандыктан қазьшалық кәсіпорындар мен мекемелердсн басқа заңды тұлғалардын банкротили туралы істерге қолданылады[4,17б]. Азаматтық кодекстің аталған ережесі осындай заңды тұлғаларға катысты банкроттық жөн - жосыктарды қолданудың практикальтқ мәпін жоққа піығарады. Сонымен бірге ауыл шаруашылығы кәсіпорындарына қатысты (олардың үйымдық - құқықтық түріне тәуелсіз) банкроттық жөн-жосықты қолдану ' ерекшеліктсрі арнайы заңдарда кезделуі керск. Заң актілеріндс банктсрге, сақтандыру компанияларына, кейбір заңды түлғалардың зейнеткерлік қорларына қатысты банкротгық жөн - жосықтың срскшсліктері белгіленуі мүмкін. Заң, сондай-ак Азаматтық кодскстің 21- бабымен жәнс арнайы заңдармен реттслстін жеке кәсіпкерлерге қолданылмайды. «Жскс кәсіпкерлік туралы» жаңа заң клсіпорындар дәрменсіздігін болдырмау, кұрылымдық саясатқа бағыттау, экономиканы дамытудың артықшылық бағыттарын тиімді колдану максатында банкроттыц әлсумсттік салдарын жсңілдсту үшін кажетті шаралар кабылдап, экономикалық процсстерге эсер етудің түрлсрі мсн тәсілдерін айқындайды. Нақты шаруашылық үрдістегі кәсіпорынның банкроттығын іс - эрекеттегі әлді және әлсіз байланысқан әртүрлі факторлармсн түсіндіруге болады. Артық жағдайдағы факторларды бслгілеп, кәсіпорын банкроттығын былай болуге болады: кәсіпорынды дұрыс басқармағандықтан туындаған банкроттылық (маркетингтік стратегияны ойластырмағандьтқтан); үдайы өндірісті қолданудағы онім сүранысын кеңейтіп жүзеге асыруда инвестициялык ресурстың жетіспеушілігінсн туындаған банкроттылық; келісілген өндірістегі өнімнің бәсекеіе қабілстсіздігінен туындаған банкроттылық. Банкроттылық түсінігі оның түрлерімен сипатталады. Заң және каржылық тэжірибесінде кәсіпорын банкроттылығының келесі түрлері анық көрініс табуда: 1. Нақты банкроттылық. Кәсіпорьтнның болашақ кезенде өзінің қаржылық түрақтылығы мен төлем қабілеттілігін қалпына келтіруге голық қабілетсіз. 91