Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

Каг. в . = Ағымдық активтер/ Ағымдық міндсттемелер > 2 Яғни, кәсіпорын төлем қабілетті болуы үшін ағымдық активгер сомасы ағымдық міндеггемелср сомасынан ец кемі екі есе көп болуы тиіс. 6.3. Рентабельділік және табыстылық коэффициенттері Кәсіпорынның нарықтық экономика жағдайында қызмет етуінің экономикалық пайдалылығы табыс табумсн анықталады. Кәсіпорынның табыстылығы абсолютгік жәие салыстырмалы көрсегкіштермен сипатталады. Табыстар дегеніміз - қаржының келуі немесе активтер күнының өсуі, не болмаса иассивтердің азаюы түріндегі есепті кезеңдегі экономикалық пайданың ұлғаюы болып табылады, бұл акционерлер салымдарының есебінен өсуден басқа жагдайдағы капиталдың осуіне әкеледі[25,49б]. Табыс жинақгалған түрде шаруашылық жүргізудің нәтижесін, жанды және загқа айналған еңбектің өнімділігін көрсетеді. Тек табыс қана өзара байланысқан үш мәселенің шешімін анықгайды: нені, қалай және кім үшін өндіру керек? Каржылық тұрақтылық көрсеткіштерінін сан түрлілігіне, олардың деңгейі мен экономикалык мазмұнының озгешеліктеріне байланысты кәсіпорынның қаржылық түрақтылығы мен банкроттылығының ықгималдығына баға беруде киындықгар туындайды. Осыган байланысты ғалым экономистср скорингтік талдау негізінде қаржылык тұрақтылыққа интегралдык баға бсруді ұсынады. Бүл әдістсменің мэні - бірнсшс негізгі қаржылык-экономикалык көрсеткішке сүйене отырьш, балдық жүйе негізінде кәсіпорындарды қаржылық тәуекел деңгейі бойынша жіктеуде. Қаржылық талдау негізінде кәсіпорынның банкроттылығының ықтималдығына баға беруіе болады жэне оның түрлі әдістсрі бар. Шет мемлекетгерде банкротгылық ықтималдығьша баға беруде белгілі экономистер Альтман, Лис, Тишоудын коп сатылы дискриминантгы үлгілері кеңінен қолданылады. Олардың ішінде Альтмаішьщ екі, бес факторлы үлгілері (несие қабілетгілік индексі) кеңінен танымал. Американдык тәжірибеде келесі Z моделі қолданылады. Z = -0,3877+ К™ х (-1,0736) + К, х 0,0579; мұндағы: -0,3877 -тұрақты көрсеткіш -1,0736 - ағымдық ликвидтілік көрсеткіштеріне аныкгалған коэффициент көлемі; +0,0579 - баланс пассивінде заемды қаржылардың үлес салмағынын көрсеткіштері үшін анықталған коэффициент. агымдагы активтер агымдагыміндеттемаіер 69