Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

Бұл коэффициент қаржылық есеп берудің активтерін қаржыландыру үшін меншікті капиталмен қатар тартылған ұзақ мерзімді несиелер мсн қарыздардың үлесін көрсетеді, кәсіпорын өндірісті жаңарту мен кеңейту үшін қарыз қаражаттарын қаншалықты интенсивті найдаланьш жатқаныпа баға береді [24,746]. Активзерді құрудың ең дұрыс жолы болып, меншікті капитал барлық негізгі капиталды және айналым капигалының бір белігін жабатын ксздегі жол саналады. Кәсіпорын, барлық қарыз қаражаттары алыиьш койып жатса да өмір сүре беретін болады. Келесі бір жол - меншікті капиталды тек қана негізіі қүралдарды сатып алуға жүмсап, ал айналым қаражатгары келесі жолмсн қалыптасуы керек: 'А - ұзақ мерзімді қарыздар есебінен, ал % - қысқа мерзімді қарыздар есебінен. Кәсіпорында, егер өзінің капиталы аз, ал басқанікі көп болеа, жақсы жүмыс істейтін болады. Аз ғана каииталын бола тұра, коп табыс алуға болады. Бірақ біздік кәспорын капиталы тек қана қарыздық капитал есебінен қүралып отыр. Меншікті, қарыз және жалпы капиталами қагынасын ар түрлі тұрғыдан сипаттайтын коэффициентгермсн қалыптасқаи жағдай, меншікті және қатыстырылған капиталдың құрылымын және оның ессп беру кезеціндсгі • өзгерістерін зерттеуді қажет етеді. Меншікті капиталды талдау. Отандық тәжірибеде кәсіпорынның меншікті капиталының кұралу көздері болып мыналар саналады: жарғылық капитал, резервті қор, арнайы бағытгағы қорлар, мақсатгы қаржыландырулар мен салымдар, жалгсрлік міндеттемелер, бөлінбсгсн табыс, сонымсн қатар қүрылтайшылармен есеп айырысулар, тұтыну қорлары, алдағы кезен шығындары мен төлсмдер резервтері, күмәнді қарыздар бойынша резервтер, алдағы кезең табыстары. Меншікті капиталды зерттегенде меншіктік айналым қаражатгарындағы болған өзгерістерге ерекше назар аударылады. яғни меншікті капиталдың қандай белігі иммобильдік сипаттағы қүпдылықтарға бекітілмегендігін және осы қаражаттарды неғұрлым азды-көпті еркін жұмсауға мүмкіндік беретін нысанда тұрғандығы анықталады. Талдау кезінде меншікті айналым капиталының абсолютгік мөлшерін анықтаумен қатар, оның жалпы меншікті капиталдағы үлес салмағын табу керек. Бұл көрсеткіш кәсіпорыннын каржылық тұрақтылыгының әлдеқайда нақты сипаттамасы болып саналады. Опы іс жүзінде жұмсау (маневрлық) коэффициент! деп атайды.Ол кәсіпорынның меншікті қаражатынын қандай бөлігі, осы қаражаттарды еркін жұмсаута болатын, мобильді нысанда сксндігін көрсетеді және келссі формуламен анықталады: Кж=М.ж/М к мұндағы: К ж -жүмсау коэффициенту Ма.к-меншікті айналым капиталы; Мц-меншікті капитал. Бұл коэффициент!» теориялық мәні 0,5-тен жоғары болу керек. 67 і