Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

мен станок жасау зауытынын айналымдылығы эр түрлі болатындығы еш күмән тудырмайды), ауқымын (көп жағдайда шағын кәсіпорындарда, үлкендеріне қарағанда қаражат айналымдылығы айтарлықтай жоғары келеді -бүл шатын бизнестің бір артыкшылыгы дсугс болады) және тағы басқаларын жаткызуга болады. Елдегі экономикалык жағдаймен оған байланысты шаруашылықты жүргізу шартгары да, кәсіпорынның, активтсрінің айналымдылығына аз эсер стпсйді. Сөйтіп, елдегі өтіп жаткан инфляциялық процсстер, кәсіпорындардыц басым көпшілігініц жабдықтаушылармен, сатыпалушылармен реттелген шаруашылық байланысының болмауы шамадан тыс кор жинактауға әкеліп соқтырады да, бүл қаражат айналымын айтарлықтай бәссңдстеді. Каражаттың айналымда болу кезеңі, едәуір дәрежедс кәсіпорынньгң ішкі жағдайымен біріиші ксзекте, оныц активгерін баскару стратегиясыныц тиімділігімен (немесе жоқгығы) анықталатындығын айта кету керск. Шынында да, қолданылған баға саясаты, күрылған актив кұрылымы, пайдаланылған тауарлы-материалдық қорларды бағалау әдістемесіне байланысты кәсіпорын өз қаражагының айналымының ұзақтығына көп нсмесе аз эсер ету еркіндігіне ис болады. Іскерлік белсенділік коэффициентінің кәсіпорынныц қаржылық жағдайын бағалау үшін үлкен маңызы бар, өйткені қаражаттың айналым жылдамдығы кәсіпорынның толем қабілетіне тікелей эсер етеді. Оған қосымша, баскадай бірдей жағдайда қаражаттың айналым жылдамдығының өсуі кәсіпорыннын өндірістік-техникалық күшінін артқанын көрсетеді. Кәсілорынның іскерлік белсенділігінің корсеткіштеріне мына коэффициенттер жатады: 1. Капиталдың жалпы айналымдылық коэффициенті. Ол жылына канша per айналу мен ондірудің толық циклі болатындығын және активтердің әрбір акша бірлігі сатылган онімнің қанша ақша бірлігін әкслгенін көрсетеді. Бұл көрссткіш мына формула бойынша аныкталады: К°А= д н / А к Мұндағы, К°л - капиталдың жалпы айналымдылық коэффициенту /IN - өнім сатудан (жұмыс, қызмет көрсету) түскен табыс (саудадан тусксн акша); Ак- авансталган капитал (кезендегі орташа баланс валютасы). Авансталған капиталдың кезеңдегі орташа шамасының жалпы айналымдылық коэффициента кәсіпорынның іскерлік белсенділігі туралы жан-жақты түсінік береді. Сатудан түскен габыстың баланс валютасынын (барлық капиталдың) орташа шамасына катынасымен есептелетін ол, кәсіпорынның барлык капиталының айналым саііын көрсстеді және олардың жұмылдыру көздеріне байланыссыз, барлық. ресурстарды кәсіпорынның пайдалану тиімділігімен сипаггайды. Бұл көрсеткіш салаға байланысты ауыгқып отырады және өндіріс лроцесіндеіі срскшеліктерді камтып корсетеді. 55