Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

белсенділіктің сан өлшемдері абсолютті жәнс салыстырмалы корсеткіштермен сипатгалады. Абсолютті керсеткіштердің арасынан өнім сату мен қызмет көрсетуден түскен кіріс, жалпы пайда, барлық активтердің мөлшсрі жске белінеді. Маренков Н.Л. ісксрлік белсенділікті бағалау үшін «экономиканың алтын ережесі» қолдануды ұсынады, оған сәйкес келесідей қатынастар сақталуы тиіс [6]: Т РБ >TQP >ТВ >100%, мұндағы: Т РБ - баланстық (жалпы) пайданың өсу қарқыны; Т QP - сату көлемінің өсу қарқьпіы; ТВ- активтер сомасының өсу қарқыны. (1 )-формулада келтірілген «алтын срсжені» ұстану келесіні білдірсді: біріншіден, пайданың өсуі сату көлсмінің өсуінен алда, ол өндіріс пен сату шығындарының ксмуіи білдіреді; екіншіден, сату колемі кәсіпорын активтерінс (капиталына) қарағанда жоғары қарқынмен өседі, яғни кәсіпорын ресурстары тиімді пайдаланылады; үшіншідсн, кәсіпорыпның экономикалық әлеуеті өткен ксзсңмеп салыстырғанда өседі. Осылайша, есеп пен талдау аясындағы отандық және шетслдік зсрттсушілердің көзқарасы бойынша: іскерлік бслсснділік - бұл кәсінорынның өндірістік-коммерциялық қызметінің нәтижелілігі мен тиімділігі. Қаржылық есеп беру кәсіпорынның іскерлік белсенділігін талдауда кәсіпорынның инвестициялық саясатып жасауға, несиелеу аясып дұрыс қалыптастыруға, болашақ акша қаражатының ағынын багалауға, кәсіпорыннын міндеттемесі мен ресурстарын бағалауға және қызығушы тараптарды қажет ақпараттармен қамтамасыз стуге өз септігін тигізсді. 5.2. Кәсіпорынның ісксрлік белсеиділігін талдау корссткіштері Кәсіпорынньгң іскерлік белсснділігі мен кызметінің тиімділігін бағалау және талдау қаржылық талдаудың қорьттынды кезеңі болып табылады. Кәсіпорынның іскерлік белсенділігі каржылық жағдайында ең алдымен оның қаражат айналымының жылдамдығымен корінеді. Іскерлік белсснділікті талдау, кәсіпорыннын оз қаражатын қаншалықты тиімді пайдаланғандығын анықгауға мүмкіндік беретін, әр түрлі каржылық айналымдылық коэффициенттердің дснгсйі мен қозғалысын зерттейді. Кәсіпорыннын каржылык жағдайы активтсргс салышан қаражаттың, каншалықты тез нақты акпіаға айналуына тікелей гәуелді болады. Жоғарыда айтып өткендей, кейбір актив түрлері әр түлі айналым жылдамдығына, яғни олардыц акіпа қалпына көшу жылдамдығына ие болады. Қаражаттыц айналымда болуының үзақтығы ішкі және сыртқы сипаттағы бірқатар әр бағыттағы себептердің жиынтык әсерімен анықталады. Бірінші қатарға кәсіпорынның әрекет өрісін (өндірістік, делдалдык, жабдьтк.тау-откізу және басқа), салалығын (мысалы, кондитер фабрикасы 54