Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

4- тақырып. Кәсіпорын табыстылыгыи талдау 4.1. Табысгың динамикасы мен қүрылымын талдау Кәсіпорынның табыстылық көрссткіштері мен талдау міндеттері. Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынның қызмст етуінің экономикалық мақсаттылығы табыс алумсн анықталады. Косіпорынның табыстылығы абеолюттік және салыстырмалы керсеткіштермсн сипатталады. Табыстылықгың салыстырмалы корсеткіші - бұл табыстар сомасы. Табыстар мсн шығындар туралы есеп қаржылық есептің №1 халықаралық стандартына сәйкес анықталады. Бұл есептс кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі жинақталып, жалпы табыс, негізгі кызметтен табыс, негізгі емес қызметтен табыс, таза табыс түрінде бсйнеленеді. Табыстылықтың көрсеткіштер жүйесі ец алдымен қаржылық нәтижелердің абсолютті корсеткіштерінен тұрады: өнімді өткізуден түскен табыс, жалпы пайда, қаржылапдырудан табыстар, үлестік қатысу тәсілі бойынша есептелетін ұйымның пайда мен шығын үлесі, жалгаспалы қызмет кезеңі үшін пайда (залал), тоқтатылған қызметгін пайдасы (запал), сатық салғапга дейінгі пайда (залал), азшылықтың үлссін алып тастағанға дейінгі кезең үшін қорытынды пайда (задал), азшылықтыц үлесі , ксзсң үшін корытынды пайда (залат), акция үшін пайда[16,121б]. Қазіргі жағдайында табыс рөлі 1 функцияны аткарады: мемлекеттік бюджет табыстарының көзі мсн кәсіпорынның өндірістік және әлеуметтік даму көзі. Табыс өз функцияларып тиімді орындауы үшін келесі неіізгі шарттар қажет: 1. Өнімге баға енбек өнімділігін үздіксіз жоғарылату мен өзіндік қүпды төмендетуді ескере отырып, қоғамдык қажеіті ецбек шыгыпдарын анағұрлым дәлдікпсн жакындатылып алынуы тиіс. 2. Өпімді калькуляциялау жүйссі мсн өнімніц өзіпдік құпын анықтау ғылыми негізделген болуы тиіс. 3. Табысты болу мсханизмі активті рол атқарып жәнс өндіріс дамуы мен оның тиімділігін арттыруда ыпгаландырушы фактор ретіпде қызмет атқаруы тиіс. 4. Табыстың гиімді пайдатанылуы тск калган барлық қаржылык тұтқалар жүйесіцде мүмкін болады. Табыстылық көрсеткіштерін талдау міндеттеріне: • табыстылыктың абсолютті көрсеткіштеріпіц жоспарыпың орындапуын бағалау; • таза табыстың қүралуының қүрамдас элеметтерін зерттеу; • табысқа эсер етупіі факторлардың әсерін анықтау және сандык өлпіеу; • табысты белу бағыггарып, пропорцияларын, тендепцияларын зерттеу; • табысты арттыру резервтерін анықтау; 38