Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

3.4. Меншікті капиталдыц қажетті осіміп талдау Үздіксіз ондірістік үдерісті камтамасыз ету үшін нсгізгі ондірістік қорлармен қатар оған заттармсн материалдық ресурстар қажет. Еңбек заттары еңбек қүралдарымен бірге үдерісіне қатысып, олардың қүны өндірілетін өнімнің материялдық нсгізін жасап, онімнің өзіндік құнын қүрайды. Өндірістік айналым капиталдың заттық элементтерінің айналымдылығымен, енбек үдерісімен және негізгі ондірістік қорлармен тығыз байлапыста болады. Кәсіпорынньтң айналым қоры мсн айналым капиталы түсінігін, онын мәнін, қызмстімен құрамып қарастырайык. Бүл түсініктер барабар үгымдар емес екенін естен шығармау керек. Айналым қоры бүл өндірістік мүндетті, ал өндірістің езіпдік қүпыпыц негізгі бөлігі. Онын негізгі өндірістік қорлардан ерекшелігі айналым қоры әрбір ондірістік толығымен түтынылып, өзінің құнын өндірілген өнімге толығымен өткізеді. Айналым қоры өндірісте пайдалануға немссс белгі бір жүмыс пеп қызметті орындауға арналған шикізаттар, материалдар, сатып алынған жартылай өңделген өнімдср, қүрастырушы өнімдер. отын, ыдыс, ыдысқа арналган материалдар, қосалқы бөлшектер және басқа да материалдар, қосалкы болшектер және басқа да материалдар аякталмаған өндіріс түрінде болады. Өнім бірлігінс жұмсалған шикізат, материалдар, отын мен энергия шығыны неғырлым аз болса, өнімді ендіруге және дайындауга жүмсалатын еңбек шығыны соғырлым үнемді әрі оның озіндік құны арзан болады. Айналым қорына Караганда айналым капиталы экономикалық санат рстінде ксц мағынаны береді. Ол айналым қоры мен айналыс қорынан түрады. Айналыс коры қызмет барысында сатуға шығарылғандайын онім, тауарлар, сондай-ак кәсіпорын кассасындағы немесе банкініц есеп айрысу іпотындағы қаржылар және дсбиторлық қарыздар түрінде корінеді. Айналыс қорлары кұн түзуге катыспайды, бірақ түзілген қүнды жеткізуші болып табылады. Айналыс қорының негізгі кызметі — ақшалай қаражат арқылы айналымның үздіксіздігі мсп бір қалынтылығын қамтамасыз ету. Сонымен, айналым капиталы деп өндірістік айналым коры мен айналыс қорына арналған кәсіпорынның ақшалай каражаттарын айтамыз. Айналым капиталы дегеніміз — өндірістік айналым корлары мен айналыс корларын құруды және олардың үздіксіз айналымдылығын камтамасыз ететіи алдын ала бөлінген ақшалай каражаттардыц жиьштығы. Өндірістік айналым қорлары — бүл еңбек затгары (шикізат, негізі материалдар мен жартылай онде.тген онімдер, қосымша материалдар, отын, ыдыстар, қосалқы болшектер және т.б.) мен аяқталмаган өндіріс өпімдері. Өндірістік айналым қорлары өндіріскс өзініц табиғи-заттык күйінде қатынасады да, өнім дайындау үдерісінде толығымен тұтынылып, озінін құнын жасалатып өнімнің өзіндік құнына өткізсді. Өндірістік айналым қорлары құрамындағы өндірістік қаражаттардың молшерімен, ең алдымен 34