Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

А,гП, а 2 > п 2 Аз > Пз а 4 < п 4 Басқа сөзбен айтқанда, егер активтіц сол алғашқы үш теңсіздігінін әрбір тобы кәсіпорынның сәйкес міндсттемелер тобын жапса немесе оған тең болса баланс өтімді болады, ксрі жағдайда баланс өтімді емсс. Жоғарыда келіірілген жүйедегі алғашқы үш теңсіздіктің орындалуы тортінші теңсіздікті орындау кажетгілігін туғызады, сондықтан актив пен пассив бойыіниа алгашқы үш топтын жиындарын салыстыру мацызды орын алады. Төртінші теңсіздік “ баланстау ” сипатын алады, сонымен қатар терец экономикалық мэні бар: оның орындалуын қаржылык түрақтылықтың ен төменгі шартгарының сақталғандығын, кәсшорынның меншікті айналым қаражагыныц барын дәлслдсйді[12,3 16]. Егер бір жүйенің бір немесе бірнеше теңсіздігінін қолайлы нүсқаға қарама-қарсы мәні болса, онда баланс өтімділігінің абсалютті өтімділігінің азды-көпті айырмашылығы болады. Бұл кезде актмвтердің бір тобы бойыпша қаражат жетіспеушілігі олардың басқа топ бойынша артылғанымен орны толтырылады, бірақ өгем тек қүндық мөлшері бойынша жүзеге асырылады, өйткені накты толем жағдайында аз өтімді активтер неғүрлым өтімді активтердің орын баса алады. 3.3. Төлем қабілетгілігін және өтімділікті талдау Кәсіпорыннын төлемқабілетгілігі - бұл өзінің міндеттемелері бойынша уақтылы төлемдерді іске асыру. Төлемқабілеттілік коэффициент! ақшалай қаражатгың тығыз төлемдер сомасына катыстылықпен анықталады. Егер коэффициент бірге теңелсс немесе одан жоғары болса, кәсіпорын төлемқабілстті болыгі саналады. Кәсіпорынның перспективті төлемқабілеттілігін анықтау үшін келесі өтімділік көрссткіштср аныкталады: Абсолюггі өтімділік коэффициенті; Аралық жабу (өтеу) коэффициент!; Жалпы жабу (өтеу) коэффициент!. Абсолютгі өгімділік коэффициент! - бұл ақша қаражаты мен тез сатылатын бағалы қағаздардын тығыз жэне қысқа мерзімді міндеттемелерге қатынасы. Бұл көрсеікіш агымдағы карыздардың қаніиалықты жабылғанын көрсетеді. Оның эдеттегі піектеуі Ка.,>0,2:0,5 Аралық отеу коэффициента анықтау үіцін алдыңғы көрсеткіпгггерін акша қаражатгарына дебиторлық қарыздар мен басқа да активтер кіреді. Бұл көрсеткіш уақтылы дсбиторлармен есеп айырысу арқылы кәсіпорынныц төлемдік мүмкіншіліктері қаншалықты екенін айқындайды. Бұл коэффициенттің одеттегі шектеуі К І1Л > 1 (0,7 - 0,8) немесе 0,5 томен болмауы керек. 31