Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

«Тар жерді» табу оны жойғаннан кейін резервтерді анықгап, дайыадауға мүмкіндік бсреді. Солай, мысалы, еңбек өнімділігін талдау нәтижесінде, бүл керсеткіштің осу тсмптері еңбек ұйымдастырудың томен деңгсйімен себептенгенін анықгауға болады. Сол «тар жсрді» жою үшін еңбекті кескінді түрде толеу керек. «Жетекші үзбе» - бүл өндіріс гиімділігін котсру мүмкіндііін анықтайтын кәсіпорын әрскстінін нсгізгі элементі. Мысалы, кәсіпорыннын өндірістік қуаттыльнын тиімці жүктсуі, өнімнің өзіндік қүныныц төмевдеуінің «жетекші үзбесі» болып табылады. Ең кец тараган талдау тәсілдерге топтастыру тәсілі жатады. Олар жеке экономикалық құбылыстар арасында өзара қатынасын айқындау үшін, даму қүрылымы, құрамы және динамикасын зерттеу үшін, орта молшсрлерді және олардын мазмұнын аныктау үшіп қодданылады. Қолданылатын құрылымдық топтастырулар сапа бойынша біргелкі экономикалық құбылыстарды олардың экономикалық үқсастығы нышанымен топтастыруға жәнс олардын негізінде кәсіпорынның негізгі құралдарынын, шығарылатын өнімдерініц құрылымы мен қүрамын талдауға мүмкіншілік берсді. Мысалы, топтастыру мен салыстырудың көмегімен өндірісгің тұрлі іехполоі ияларынын тиімділігін зерттейді. Жеке көрсеткііитердің, экопомикалық құбылыстардың озара байланыстары мен өзара тәуелдігін айқындау үшін аналитикалық топтастыруларды пайдаланады, мысалы, кол еңбекпен, сңбек құралдарымен байланысгы өнім шыгаруды кобейту факторларын топтастыру. Немесе өндірістің техникалық денгейін котсрумсн, ондірісті, еңбекті жәнс басқаруды ұйымдастырумен, өнім қүрылымы мен көлеміиің, салалық факторлардың жетілдіруімен байланысты енбек өнімділігін осу факторларын топтастыру. Экономикалық талдаудың дәстүрлі тәсілдердің ішіне нақтылау жатады. Қарастырылған көрсеткіш уақыт нышаны, шаруашылық операция жасалған орны. жауаптылық орталықгары бойынша нақгылануы мүмкін. Бүд өпім шығу динамикасын, қалышылығын аныктауға болысады. Тауар онімінің көлемін шаруашылық кұбылыс пайда болу орнымсн, оны шығару орнымсн (терме цехі, баспа, түіітеу) нақгылаута болады. Аталған тэсілдер факторлык талдау әдісінде зерттеу қүралдары ретінде біріктірілген. Бакылау сұрақтары: 1. Қаржылык есепті оқып-танудың негізі і тәртібінде пайдаланатын талдау тұрлері қандай? 2.Экспресс-таддаудың мақсаты қандай? 3. Кэсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметгерінің нэтижелілігін бағалау 4. Шарушылық субъектінің экономикалық потенциалын бағалау 21