Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

айналым қаражатын күрделі құрылысқа, жүмысшылардың алған карыздары бойыніпа борьнптарына жұмылдыру, сонымен бірге болінгсін қаржыландыру коздсрінің каражатгарымен жабылмаған шығьгндар. 3. Қаржылык, шиеленісті азайту коздері. уакытпіа бос меншікті қаражаттар; қатыстырылған қаражаттар (қалыпты крсдиторлық борыштыц дебиторлық борыштан асып кетуі); айналым қаражатын уакытиіа толтыруға алынған банк несиелері және тағы басқа қарыз қаражаттары. Қаржылық шиеленісті азайтатын төлемеушілік пен қаржы көздеріпін жалпы молшерін толық есептегенде, 2-топ бойынша қорытынды 1 және 3- топтар бойыпша қорытындылардаің сомасына тец болуы ксрск. Қаржылық жағдайды толем тәртіптерін және несиелік қатынастарды талдау үшін берілген көрсеткіштерді динамикада карастыру ұсынылады (мысалы, тоқсан бойынша). Тауарлы-материалдық қорлардын қалыптасу көздсрімсн қатар каржылык жағдай үшін барлық айналым капиталының, әсіресе тауарлы- * материалдық қорларға қатысты (айналымга қарсы) азаюымен керінетін материалды айналым каражатының айналымдылыгы мацызды орын алады. Тауарлы-материалдық корлардын жағдайын тереңдетіп талдау қаржылық жағдайды ішкі талдаудың күрамдас бслігі болып табылады, себебі қаржылық есеп беруде жоқ жәпс коммерциялық құпияға жататып тауарлы- материалдық қорлар жөнінде ақпаратты қолдануды коздейді. Қорытындылай ксле айта кету керек, арнайы әдебисттсрде кәсіпорындарда капыптасқан қаржылық кағдайға бүдан да баскаша жіктеу берілген. Оларды келесі атаулармеп 4 топқа бөлсді[45,78б]: қаржылық жагдайы жаксы кэсіпорындар; қаржылық жағдайы орташа кәсіпорындар; қаржылық жағдайы нашар кәсіпорындар; банкрот кәсіпорын. Бүл кезде ондірістік кәсіпорынның қаржылық жағдайы қаражаттарды жұмсаудьтң келесі негізгі бағыттары бойынша карастырылады: қалыпты (біркелкі) ондірістік-шаруашылық және ұдайы ондіру қызметін қамтамасыз ету; үзақ мерзімді несиелер мен қарыздар бойынша уақытылы есеп айырысулар; кәсіпорынның дамуы бойынша көлемді жобаларды қаржыландыру мүмкіндігі (нарыктың ана секторларын игеру, өндіріс коле.мін ксңейту, өні.м мен тсхнологияның жана гүрлерін игеру жәнет.б.). Қаражатгы жұмсаудыц осы бағыттарын каржы рссурстарымен қамтамасыз ету мүмкіндігін негізге ала отырып, осы көзқарастың авторлары кәсіиорыннын каржылық жағдайын бағалау және оны қайсыбір топка жатқызудың оз әдістемесін ұсыпады. 121