Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

Ақшаның жеткілікті молшердс екенін бағалау айналым кезеңініц үзақтығын анықтау арқылы аныкталады. Ол келесі формуламсн анықталады: Айналым ксзеңі = (Д„*Т):Ч Мұндағы: Д о - ақшаның орташа қалдығы; Т - кезеңнің ұзақтығы; Ч - Кезендсгі айналым саны. Ксзсң ұзақгығы: 360 күн - егер корсеткіш бір жы.іға есептелсе, 90 кун - тоқсанға есептелсе және ай үшін 30 күн. Ақшаға талдау жүргізу кезінде ай мәліметтерін пайдалану тиімдірек болмақ, дегенмеп жыл ішіндсгі акшанын айналымдылығын есептесек, ұйымдағы ақшаның орташа қалдығы - 217.4 мың теңге, кезең ұзақтығы - 360, айналым саны - 6541.0 мыц тенге, сонымен айналымдылық шамасы - 11.9 күп. Кезеңдегі айналым шамасын есптеу үшін ақша пюттарының кредиттік айналымы пайдаланылады. Ақшаның қозғалысын талдау кезінде 1010 «Кассадағы ұлттық валютадағы ақша» және 1030 «Есеп айырысу шотындағы қолма - қол акша» шоттарының ай қалдықтарын, айналымдарын пайдаланған • тиімді. Ақшанын қозғалысын талдау төмендегішс нсгіздслген корытынды жасауға мүмкіндік береді: Үйымға ксліп түскен ақша кандай көлемдс, қандай коздерден алынғанын және оларды найдаланудың негізгі бағыттарын анықтауға; Ұйым өзінін ағымдағы қызметінің нэтижесінде төлемдерге қарағанда келіп түсстін акшаның артуын қамтамасыз ете ала ма; Алынған пайда мсн қол.ма - қол акшаның арасындағы ауыткулар немсн түсіндіріледі Үйымның ырғакты қызмет етуі үшін акша қаражаты қозғалысының жылдамдығының ерекшс маңызы бар. Үйымның қаржылық жағдайынйц ойдағыдай болуының негізгі шарпарынын бірі, оның ағымдағы міндеттемелерін жабуды қамтамасыз ететін ақпіа қаражатының қүйылуы болып табылады. Демек, бүндай аса қажет ақша қаражаты қорының болмауы үйымның қаржылык қиыншылығы бар екендігін куәландырады. Сонымен қатар ақша қаражатының шамадан тыс коп болуы, инфляция және ақшаның құнсыздануына байлапысты, іс жүзіндс ұйымның зиян шегіп отырғанын білдіреді. Осыған байланысты ұйымдағы ақша қаражатын басқарудың тиімділігін бағалау қажеттілігі туады. Бұндай талдаудың әртүрлі тәсілдсрі бар. Атап айтқанда. қаржылык киыншылықтың туындауының баромеірі үйымның ағымдағы міндетгемелерінің осуі жағдайында, оның ағымдағы акгивтері құрамында ақіиа каражатыныц үлссінің азаю үрдісі болып табылады, ондай жагдай біздің ұйымымызда орын алып отыр. Сонымен, егер ақшаның ағымдағы активтердсгі үлес салмағы жыл басында 7.1 пайызды құраса, жыл соңында оның мөлшері 0.75 пайыз болды, яғни 9.5 еес азайды, ал ағымдағы міндеттемелер 7939.9 мыңнан 6564.4 мың теңгеге дейін, яғни 0.8 есе ғана 111