Жумабекова Г.Ж. Қаржылық талдау

Сонымеи, жүргізілген талдау деректеріне сүйене отырып, алдын-ала кәсіпорынның қаржылық жағдайы жағымды деп қорытынды жасауымызға болады. 9.3. Дсбитор.іық қарыздардын жағдайын талдау Баланс активтерінің құрамы мсн құры.іымының динамикасын талдау - кәсіпорышгыц барлық мүлікгерінің және оныц жскслеген түрлерінің абсолютті және салыстырмалы арту немесе кему мөлшерін белгілеуге мүмкіндік бсреді. Каржылык есептің маңызды элементі болып саналатын активтерді, талдау барысында, осы активтердің нақты қолда бары, күрамы, құрылымы және оларда болтан өзгерістер зерттследі. Активтердін жалпы құрылымьш жэне оныц жеке топтарын талдау, олардын рационалды таратылыуын талқылауға мүмкіндік береді. Активгсрдің өсуі (артуы) кәсіпорыпның болашақтағы дамуын көрсететін болғандықтан, ол осы кәсіпорын жұмысының оң нәтижссііі сипаттайды. Алайда, кәсіпорын мүлік қүнының осу себептерін талдағанда, жоғары деңгейі баланстық ессптің номиналды көрсеткіштсрінін нақты көрсеткіштерден айтарлықтай ауытқуына әкеліп соқтыратын инфляция әсерін ескеру қажет. Отандық тәжірибеде инфляцияны есепке алу тек негізгі құралдардын баланстық күнын құру барысында жүргізіледі. Отандық есептік-аналитикалык тәжірибеде өндірістік қорлар, дайын өнім және тауарларды қайта бағалау жүргізілмейді. Сондықтан да олардың қныныц өсуі, инфляциялық фактор әсерінен болатыны күмәнсіз[42,70б]. Баланс мәліметгері бойынша активтердің қүрамы мен олардьщ таратылуына талдау жасау үпіін келесі 9.20-аналитикалық кесте кұрылады. Кссте мәліметгерінен активтердің нақты қүнын корсстстін баланс валютасының есепті жылы 9406 мың теңгеге нсмссс 28,9%-ке артқандығын көруге болады. Бұл кәсіпорынның әрі қарайғы дамуын көрсететіндіктен, оның жүмысының оң нэтижесін сипаттайды. А.іайда активтерді талдай отырып, олардың калай таратылганын және ссепті жылы неге көбірек көціл бөлінгенін, сондай-ақ кәсіпорынның өндірістік потенциалы мен оның негізгі құралдарының жагдайын және кэсіпорын мүлкінің мобильдігін (іске тартылу дсңгсйін) анықтау қажет. Ол үшін, ең алдымен кәсіпорынның өндірістік потенциалының көлемін аныктау кажет, ол туралы арнайы оқулықгарда түрлі көзқарастар кездеседі. Бірінші әдістсме бойынша оның кұнына негізгі құралдардың, өндірістік қорлардың, аяқталмаған ондірістің, өсімдегі және бордақылаудағы малдар құндары қосылады. Екінші әдістемеде кәсіпорынның өндірістік потенциалы» анықтайтын активтер құрамына жоғарыда көрсетілгендерге қосымша, аяқталмаған күрделі қаржылар және қондырылатын жабдыктар кұны қосылады. Бұл әдістеме кәсіпорындарда больш жатқан даму процесін әлдеқайда дәл сипаттайды. «ИІаруапіылык тәжірибесінің мәліметтері негізінде, өндірістік 106