Тіршілік қауіпсіздік негіздері

Т І Р Ш І Л І К Қ А У І П С І З Д І К Н Е Г І З Д Е Р І қоршаған ортаны қорғау мен табиғатты пайдаланудың экономикалық механизмінің базалық элементі ретінде карастыруға болады. Экологиялық тэуекелдің сақтандыруы отын-энергетикалық кешен кэсіпорындар, жэне шикі мұнай мен мұнайөнімдерін тасымалдау кезінде ерекше көкейтесті. Осындай сақтандыру мысалысы ретінде мұнай жэне мұнайөнімдерімен қоршаған ортаны ластаған үшін танкерлер иелерінің жауапкершілікті сактандыруды келтіруге болады. Кауіпті өндіріс объектілеуін сактандыру - бұл жауапкершілік сақтандыру түрі, онда сактандыру объектісі ретінде қауіпті объектінің азаматтық жауапкершілік жүреді, ол апаттың себебінен қоршаған ортаға жэне үшінші жақтардың мүлігіне, денсаулыққа зиянды келтіру нәтижесінде пайда болу мүмкін. Бұл сақтандыру түрінің қажеттілігі өндіріс объектілерінде бірнеше ірі апаттардан кейін сезілген, оның нәтижесінде қоршаған ортаға жэне үшінші жақтарға үлкен зиян келтірулі мүмкін. Мұндай апаттың мысалысы ретінде, 1984 жылы желтоқсан айының 3-ші күні Бхпал үнді қаласындағы Юнион Карбайд (англ. Union Carbide) америкалық компаниясының кэсіпорында пайда болған апатты келтіруге болады. Бүл оқиғада көптеген өлім байкалды, 18 мың адамдай, оның 3 мың адамы оқиға болған күні өлген, ал 15 мың - келесі жылдары. Әртүрлі мәліметтер бойынша, жалпы жарақаттанғандардың саны 150-600 мың адам деп бағаланады. Бүл цифрлер Бхопал трагедиясын жардап шегушілер саны бойынша әлемде ең ірі техногенды апатқа жатқызуға негіздеме береді. Бұл сақтандыру түрінің сақтандыру ақшасы қауіпті өндірістік объектінің сипатына байланысты «Өндірістік қауіпсіздік туралы» заңына сәйкес бекітіледі. Егер кәсіпорында кауіпті объектіде өндірістік кауіпсіздік декларацияның міндетті өнделуі ескерілсе, онда апат нәтижесінде жарақаттанушы адамның санның максимальды мүмкіндігіне байланысты арнайы шкала колданылады. Максимальды мүмкін шыгын (Probable Maximum Loss, PML) - сактандыру шагдайы пайда болған кезінде сактандырушыда пайда болу мүмкін сақтандырылған объектіге шығынның максимальды өлшемін сипаттайтын көрсеткіш ретінде ~ 2 1 4 ~