Тіршілік қауіпсіздік негіздері

Т І Р Ш І Л І К Қ А У І П С І З Д І К Н Е Г І З Д Е Р І • адамдар, жануарлар мен өсімдіктердің денсаулығы мен өміріне қауіп төндіретін, коршаған ортаны ластайтын апатты калдықтардың (шығарындылардың) бөлінуі туралы; • табиғатқа келтірілген теріс әсердің визуалды көрінісі жайында (өзен, көлдердің айрықша түсі мен иісі; балықтар мен өсімдіктердің жаппай өлімі; балықтардың жаппай көшіп- қонуы; жыртқыш аңдардың өлімі). Табиги ортаның ластануы барысында белгілі бір жағдайды төтенше деп танудың өзіндік критерийлері барын ескеру кажет. Қоршаган ортаның аса қауіпті ластануы келесі жагдайда орын алады: Атмосфералыц ауадагы: • бір немесе бірнеше ластаушы заттардың шекті рауалды мөлшерінің артуы: . 2 тэулік ішінде мөлшерінің 20-29 еселенуі; • 30-49 еселік мөлшерінің 6-8 сағатқа созылуы; . шектеулі уакытсыз мөлшерінің 50 есеге артуы; • ауадагы визуалды және органолептикалык касиеттер көрінісі: • төңірекке тэн емес тұрақты иістің пайда болуы; . ауа әсерінің адамның сезім мүшелеріне әсері - көз ауырсынуы, көздің жасаурауы, ауыз қуысындағы дэм, тыныстың ауырлауы, терінің кызаруы жэне түсінің өзгерісі, лоқсу, т.б. (бір мезгілде бірнеше адамда байқалады) Құрлықтың су беті және теңіз сулары үшін: • 1-2 санатты ластаушы заттардың ІПРК 5 есе жэне 3-4 санатты қауіпті заттардың ШРК 50 есе артуы; . 6 км2 су ауданының 1/3 бөлігінде қабықтың пайда болуы (мұнай, май немее т.б.) • су тоғандарында қатты өткір иістің болуы; • су тоғандарына токсикалық (улы) заттардың түсуі; • судағы еріген оттегінің 2 мл/л жэне одан да аз болуы; • биохимиялық оттегіні тұтыну 40 мг/л жэне одан да көп болуы; . балык, шаян, балдырдың жаппай кырылуы. Топырац пен цүрлыцтар үшін: • пестицид мөлшері санитарлы-токсикалық критерий бойынша бекітілген ШРК 50 есе жэне одан да кел болуы; ~ 156 ~