Резеңке калыңдығы ұлтанның тозғыштығында үлкен роль атқаратындықтан, тығыздығы аз және беріктігі томен уақ тесікгі резеңкелерді үлкен қалывдықта өндейді. 5. Ұлтандық резецкелердін ескіруі мен динамиаклық қажуы Резеңке бүйымдарды пайдалану кезінде және үзақ уақыт сақтауда, олардың физико-механикалық қасиетгері өзгереді, бүдан барып әсіресе майысқақтық қасиеттерінің көрсеткіштері шүғыл төмендейді. Резенкелердін эртүрлі айғақтар (жылу, жарық, кислород т.б.) әсерінен өзгеруін - ескіруі деи атайды. Пайдалану кезінде дүркін түрөзгеріс әсерінен резеңке қасиетгері өзгереді, мысалға беріктігі төмендейді. Бүл құбылыс әдетте динамикалық қажуы деп аталады. Қазіргі көзқарастарға сүйене отырып, резеңкенің ескіруінің негізгі себебі қышқылдануы екенін білдік. Бұйымның жарык, жылу және механикалық түрөзгерулеріне ұшырасуы оның қышқылдану реакциясын жылдымдатады. Табиғи және синтетикалык каучукте қышқылдану процесінің жүруі екі бағытта дамвды: біріншіден - басты шынжырлардын ажырауымен байланысты қышқылды бұзылу жүріп жатса, екіншіден - біруақытта тарамдалған және торпы құрылыстың пайда болуы. Көрсетілген процестердің қайсысы басым екеніне байланысты физико-механикалық касиетгер әртүрлі болып өзгереді. Резеңкенің қүрамына енетін барлық ингредиенттер (күрделі қоспалар) қышқылдандыру іхроцесінде қатысады. Олардын, бірі ингибирлеуші қозғалыс көрсетеді, ал басқалары, керісінше қьішқылдандыру процесінің инициаторы ретінде қызмет етеді. Нақгы шартарда резеңкенің қышқылдануы ингибиторлардың болуымен жүреді, сондықтан да ескіру тек құрылысы мен полимер қасиетінен ғана тәуелді емес, оның табиғаты мен концентра- циясынан да тәуелді. Резеңке бүйымдарының ескіруінің бірнеше түрін, сақтау және пайдалану кезінде ажыратылады. Жылуға ескіру процессінде резеңкенің көпшілігінде өзгеру жүреді, мүнда қатынасты үзару әрқашан да төмендейді. Синтетикалық каучуктан жасалған резеңке 94
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==