кезінде былғарының беріктік шегінің өсуімен пайдалану кезінде оның тозу шыдамдылығы ұлғаюын көрсететін нәтижелер келті- рілген. Осылайша, сығу кезіндегі беріктік шегінің ұлғаюы бойынша кию кезіндсгі былғарының тозу шыдамдылығы туралы баға беруге болады. Бұл әдістің кемшілігі болып, сығу кезіндегі беріктік шегін анықтау мүмкіндігі табылады. Былғарының тозуға және уйкеліске тұрактылығы қазіргі кезде аяқ киім ултанның тозғыштық процесін түрпілі тозу ретінде қарастырады. Зертханалық жұмыстар кезінде көптеген тексерушілер өз жұмыстарында әртүрлі құрылғылар қолданып қатысқан. Құрылысы бойынша құрылғылар негізінде салыстырамыз. Барлық құрылғылар эсер ету принципінен тәуелсіз ретте былғарының топографиялық бөліктерінің үйкеліске әртүрлі тұрақтылығын бейнелейді. Құрылғы құрылысындағы айырма- шылықтар көптеген қайшылықтарға әкеліп соғады. Былғарының жсңіл қасиетгері өңдеу әдісінен тәуелді ретте ең жоғары шекте тербеледі, ал ұлтандық материалдарда жылдам айрықшаланады, мысалға былғарыда және резеңкеде. Бүдан шығатыны, зертханалық құрылғыларда алынған үйкеліске тұрақтылық көрсеткіштері пайдалану кезіндегі тозу шыдамдылыққа сай келмейді. Стандарт құрылғыда үйкеліске түрақтылықты анықтау кезінде ұлгі бірқалыпты қысым астында болады және оған енетін корунд кабықты дән белгілі гереңдікке дейін оның барлық узындығын кесіп өтеді. Үлгінің беткі жағы жолақтармен бүркелген және пайдалану кезіндегі ұлтанның киілгеннен кейінгі беттік қабат сипатынан ілұғыл түрде айырылады. Киілген ұлтанның беткі қабаты жапыраққа басылған кезде пайда болатын түсінділердің улкен мөлшерімен шимайланған болады (31-сурет). Стандарт және басқа да қурылғыларда тексеріліп отырған материалдың жеңілдетпе қасиетгері үйкеліс нәгижесіне аз мөлшерде эсер егеді, бірақ оның қаттылығы улкен роль атқарады. Ол неғұрлым жоғары болса, соғурлым қабықша дәні аз ғана теревдікке енеді жэне бірлік уақыт ішінде аз ғана калыңдығы алынады. Будан басқа, жұмсақ былғарыларда үнемі болатын ауырлық әсерінен талшықтың үйкеліс қабатына жасайтын бұрылу бұрышы төмендейді. 65
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==